Bijbels Lexicon

Karina van Dalen-Oskam & Marijke Mooijaart (2017)

Gepubliceerd op 11-05-2017

Pijpen

betekenis & definitie

Naar iemands pijpen dansen, alles doen wat iemand anders wil.

Het woord pijpen in deze uitdrukking betekent ‘op de fluit spelen’ zodat de uitdrukking letterlijk betekent: ‘dansen op iemands fluitmuziek’. Een bijbelse herkomst is twijfelachtig; in de vorige eeuw werd het bijbels opgevat op basis van Lucas 7:32, ‘Ze lijken op kinderen die op het marktplein zitten en elkaar toeroepen: “Toen we voor jullie op de fluit speelden, wilden jullie niet dansen, / toen we een klaaglied zongen, wilden jullie niet treuren”’ (NBV). In het hedendaags Nederlands is deze uitdrukking nog zeer frequent, maar de betekenis van pijpen wordt gewoonlijk niet meer begrepen en geïnterpreteerd als een zelfstandig naamwoord, wat kan blijken uit naar de pijpen van iemand dansen.

Bijbelcitaat: Liesveldtbijbel (1526), Lucas 7:32. Si zijn gelijc den kinderen die op die merct sitten, ende roepen tegen malcanderen, ende seggen, wi hebben v ghepepen ende ghi en hebt niet gedanst, wi hebben v geclaecht ende ghi en hebt niet geweent. (De Statenvertaling (1637) heeft op de fluyte gespeelt i.p.v. ghepepen.)

Gebruiksvoorbeeld: En zelfs nu ze al zestig jaar was, danste ze nog naar de pijpen van haar vroegere mevrouw. (N. Schuttevaêr-Velthuys, Wolken met zilveren randen, 1993, p. 51)

Gebruiksvoorbeeld: Lubbers weg naar de Eurotop werd afgesneden, omdat hij niet danste naar de pijpen van de bondskanselier, die de nieuwe Europese Centrale Bank perse in Frankfurt wilde. (Journaal, okt. 1994)

Gebruiksvoorbeeld: Als zijn vriend tegen iedereen zo hartelijk deed, kon hij zich kennelijk hoogstens in het negatieve onderscheiden: de enige die níét naar zijn pijpen danste. (P.F. Thomése, Heldenjaren, 1994, p. 78)