Petrus, een van de twaalf apostelen, later gezien als degene die de toegang tot de hemel bewaakt.
De stoel van Petrus, het ambt van paus, het pausschap.
Petrus was een van de twaalf apostelen van Jezus. Zijn eigenlijke naam was Simon (Simeon); Jezus gaf hem de naam Petrus, die ‘rots’ betekent, om aan te geven dat hij een belangrijke rol zou gaan vervullen. Deze betekenis is nog steeds bekend, zoals ook uit een van de citaten hieronder blijkt. Petrus zou de eerste bisschop van Rome zijn geweest, en wordt gezien als de grondlegger van het pausdom. (Vandaar dat de stoel van Petrus het pausschap aanduidt.)
In de bijbel komt Petrus naarvoren als een temperamentvolle man; dit vinden we terug in de volgende aanhaling uit het verhaal ‘De wet op het kleinbedrijf’ van J. Wolkers: ‘U vervalt net zo van het ene uiterste in het andere als Petrus bij de voetwassing, meneer. Want ik loop natuurlijk niet met zo’n verklaring op zak. Ik kon niet voorzien dat ik u zou ontmoeten’ (Alle verhalen, 1981, p. 351). Een dergelijke vermelding van Petrus is echter incidenteel en is niet als een uitdrukking op te vatten.
Op grond van Jezus’ woorden tot Petrus in Matteüs 16:19, ‘Ik zal je de sleutels van het koninkrijk van de hemel geven, en al wat je op aarde bindend verklaart zal ook in de hemel bindend zijn, en al wat je op aarde ontbindt zal ook in de hemel ontbonden zijn’ (NBV) is de gedachte ontstaan dat Petrus overledenen binnenlaat in de hemel, dus daar de poortwachter is, de houder van de sleutels die toegang tot de hemel geven. Petrus is dan ook vaak afgebeeld met een sleutel. Petrus-aan-de-hemelpoort figureert verder nu nog veelvuldig in moppen.
Bijbelcitaat: Rijmbijbel (1271), v. 22291-92. Al dar dedi [Jezus] hem [Simon] te uerstane. / Dat hi pieter heten soude. (Daar liet hij [Jezus] hem [Simon] weten, dat hij Petrus zou heten.)
Gebruiksvoorbeeld: Het klonk op een toon, die de heilige Petrus waarschijnlijk bezigt als hij aan de hemelpoort een moordenaar gaat wegen en te licht zal bevinden. (T. Kortooms, Mijn kinderen eten turf, 1967 (1959), p. 5)
Gebruiksvoorbeeld: Nu hoop ik alleen nog maar dat wanneer het mijn tijd is om te gaan hemelen die wijze Petrus ook de sleutels heeft van een goed gevulde bibliotheek. (Opzij, 1999, nr. 9, p. 76)
Gebruiksvoorbeeld: Eerst een mopje. Een gestorven copywriter mag van Petrus kiezen tussen hemel en hel [...]. (NRC, 14 sept. 1999, p. 23)
Gebruiksvoorbeeld: Kardinaal Martini pleitte voor een onbevangen discussie over zaken als het tekort aan priesters, de rol van vrouwen en leken, seksualiteit en huwelijk. Maar uit reacties blijkt dat dit niet zal gebeuren zolang Johannes Paulus II op de stoel van Petrus zit. (NRC, 15-10-1999, p. 2)
