Tot hier(toe) en niet verder, nu mag men niet verder gaan; de grens is bereikt van iemands inspanningen of incasseringsvermogen of van de beperkingen van een bepaalde opzet.
Deze uitspraak kan geïnspireeerd zijn door de woorden van God in zijn antwoord aan Job. Hij maakt duidelijk dat alleen hij, God, het is die de aarde gemaakt heeft en erover heerst, zoals hij bijvoorbeeld de zee haar grenzen heeft gesteld: ‘En wie sloot de zee af met een deur, / toen ze uit de schoot van de aarde brak? [...] Ik legde haar mijn grenzen op / en sloot haar af met deur en grendelbalk, / en zei: “Tot hiertoe en niet verder, / dit is de grens die ik je trotse golven stel”’ (Job 38:8-11, NBV). In de Liesveldtbijbel (1526) leest men al ‘Tot hyer toe sult ghi comen, ende niet voorder’; pas de jongere vertalingen hebben de aaneengesloten formulering.
Bijbelcitaat: Leidse vertaling (1899-1912), Job 38:8. Toen ik tot haar sprak: Tot hiertoe en niet verder!
Gebruiksvoorbeeld: Het is een soort vraag- en antwoordspel, een variatie op het thema Homo Ludens; een bedekte krachtmeting op een beschermd domein, met vastgestelde regels van ‘tot hiertoe en niet verder’. (Vrij Nederland, 22-7-1950)
Gebruiksvoorbeeld: Rudolf Geel kent het punt van ‘tot hier en niet verder’. Even verder en de impulsen waren ontkracht door vakmanschap. (De Gooi- en Eemlander, 26-11-1977)
Gebruiksvoorbeeld: [Slachtoffer van sexueel misbruik:] Je bent nog een kind, dus dan durf je niet te zeggen: tot hiertoe en niet verder. (Netwerk, KRO-televisie., 16-1-2000)
