Papaver somniferum L., papaverachtig gewas, in onze streken verbouwd om het oliehoudende, zeer kleinkorrelige zaad, in Z.O.Eur. tevens om het melksap (z. Opium), dat giftige en bedwelmende alkaloïden, o.a. morphine, bevat.
De teelt is zeer oud en ontstond waarschijnlijk in hel gebied der Middellandse Zee.Het gewas is niet zeer vorstgevoelig, doch wordt bij ons steeds als zomergewas verbouwd op niet te slempige of te natte, goed bewerkbare, onkruidvrije gronden, vooral in het W. van Ned.
Het gewas verdraagt een flinke N-gift, van 80-120 kg N per ha, en verlangt ook een goede P-voorziening. Bij rijenteelt zaait men in Mrt-Apr. 2 à 4 kg zaad per ha, zeer ondiep; bij breedwerpig zaaien gebruikt men 8 à 10 kg, waarna men later het gewas door schoffelen in rijen zet. Onkruidbestrijding is noodzakelijk, uitdunnen tot 30 à 60 planten per m2 soms nuttig. Men oogst in zeer rijpe toestand, veelal met de zelfbinder, waarna men spoedig dorst. Naschonen en luchtige bewaring zijn nodig.
De opbrengst wisselt van 800-2000 kg./ha zaad. Aantasting door enige schimmels (z. Valse meeldauw en Dendryphium) en vogelschade in het rijpe en gemaaide gewas zijn de enige plagen van betekenis.
Maanzaad vertoont zelfbevruchting naast kruisbevruchting. De niet zeer intensieve veredeling heeft zich in hoofdzaak beperkt tot het selecteren uit populaties, hoewel ook gekruist is. De in ons land verbouwde rassen zijn alle inheemse selecties. Het zaad is zeer olierijk (soms wel tot ca 50 %) en in rijpe toestand vrij van morphine.
Het wordt plaatselijk in het buitenland gebruikt bij het bereiden van brood en gebak, doch voorn, geperst tot olie. Deze is zeer geschikt voor tafelolie, doch wordt om haar van andere oliën afwijkende droog eigenschappen vooral gebruikt voor het bereiden van verven en vernissen. De perskoek is geschikt als veevoeder, mits niet in te grote hoeveelheden vervoederd.
De winning van morphine geschiedt het best door de onrijpe zaaddozen oppervlakkig aan te snijden, liet tevoorschijn komende melksap wordt na enig indrogen verzameld. Tijdens en na de 2e wereldoorlog is ook wel maanzaadkaf (bij het dorsen stukgeslagen droge zaaddozen) verzameld, om daaruit morphine te winnen; ondanks het lage gehalte was dit toen lonend.
Het teeltoppervlak schommelt nogal door de sterk wisselende prijzen; het beweegt zich in Ned. tussen 500 en 2500 ha, ofschoon in enkele oorlogsjaren wel 8000 ha geteeld is. Een groot deel van het zaad wordt uitgevoerd, voorn, naar België, Eng. en de Ver. St. (z. ook Maanzaad).