Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 22-04-2022

tante

betekenis & definitie

1) (18e eeuw) (inf.) vrouw. Reeds bij Huizinga en andere spreekwoordenboeken: 'een lastige tante': een lastig vrouwspersoon.

• Je haalt me onmiddellijk die tante van boord. (Piet Bakker: Vrouw aan boord. 1938)
• Een gangstervrouw, die ziet hij meteen voor zich – hij heeft weleens foto’s gezien uit de jaren twintig: harde tantes met pothoeden, stropdassen, dunne lippen en namen als van filmsterren: Jean Hunter, Violet Hammond, Catherine Kerrigan, Betty White. (Remco Campert: Het gangstermeisje. 1965)
• Voor wie er van houdt, zal ze wel een lekkere tante zijn... (Johan Fabricius: Het water weet van niets. 1968)
• Ouwe Miep is een uitgekookte tante. (A.C. Baantjer: De Cock en de wurger op zondag. 1975)
• De lekkere tante bewoog zich onze richting uit. (Johnny van Doorn: De geest moet waaien. 1977)
• ... een gehaaide Amsterdamse tante... (Ben Borgart: Troost. Verhalen. 1981)
• Waarom zegt een 'jeugdige' tante als Sharon Dijksma niks? (Oor, 10/03/2001)
• Dat Sylvie Meis een uur lang voor hoer is uitgemaakt, het zij zo. Zo belangrijk is die tante niet, en zeker niet om een wedstrijd voor stil te leggen. (HP/ De Tijd, 17/12/2004)
• Bij de SCF liep Rooie Jo. Deze pittige, kleine tante met rode lokken stompte er regelmatig op los. (Yoeri Kievits: Rotterdam Hooligan. Leven met en sterven voor Feyenoord. 2012)
• Hij had te veel gedronken door het effect dat die wilde Duitse tante op hem had. (Marion Bloem: Lust en liefde. 2014)

2) (18e eeuw) (homotaal) verwijfde homoseksueel. Vgl. Eng. 'auntie' en Frans 'tante'.

• (Enno Endt & Lieneke Frerichs: Bargoens Woordenboek. 1974)
• (Hans Heestermans: Erotisch Woordenboek. 1980)
• (Arendo Joustra: Homo-erotisch woordenboek. 1988)
• Pas omstreeks 1675 gaan sommige mannen min of meer exclusief naar andere mannen verlangen. In de achttiende eeuw ontstaat een homo-scene met 'kruisbanen' als het Rapenburg in Leiden, de Haarlemmer Hout, het Domplein in Utrecht en een reeks van urinoirs in Amsterdam. De 'sodomieten' ontwikkelen eigen codes om hun bedoelingen duidelijk te maken: elkaar op de voet trappen, gezamenlijk 'het water afslaan' in het urinoir of opzichtig met een zakdoek door het bos lopen. Sommigen spreken geaffecteerd, maken hun wangen rood en noemen elkaar 'kind' of 'tante'. (de Volkskrant, 10/11/1995)
• 'Ja meid, tante is moe,' zegt een oudere homo tegen zijn Poolse buurman aan de bar. Gearmd waggelt hij met zijn vriend de Bona uit, de nacht in. (Elsevier, 07/06/2008)
• ‘Kom op!’ zei Werner en hij nam een grote hap uit de muffin, die onmiddellijk in kruimels uit elkaar viel. ‘Je bent toch geen tante? Hé! Je bent toch geen achterlader?’ (Beau van Erven Dorens: Pijn. 2008)
• (Hans Heestermans & Ditte Simons: Mokums woordenboek. 2014)

3) (19e eeuw) (Ned-Indië) zie citaat.

• Oudere soldaten die bij toerbeurt werden aangewezen voor deze klus, hielden toezicht. Ze letten op de orde en de hygiëne en beslechtten de ruzies. Ze waren bevoegd om strafcorvee op te leggen. Voor de goede orde zorgden ook de ‘Tantes’, ervaren tangsi-vrouwen die veel gezag genoten bij de kazernebevolking. Ook de oudere soldaten hadden een dergelijke bijnaam. Als zij maar genoeg prestige genoten, werden ze zelfs door hoge officieren met ‘Oom’ aangesproken. Maar er waren ook minder eerbiedwaardige omes, zoals de Europese fuselier die door de tangsi-jeugd ‘Oom Perdom’ werd genoemd omdat hij in elke volzin ten minste eenmaal het woord ‘godverdomme’ gebruikte. (Fred Lanzing: Soldaten van smaragd. Mannen, vrouwen en kinderen van het KNIL 1890-1914. 2005)