Nederlands adellijk geslacht, wel het oudste der thans nog levende geslachten van Holland en na dat van v. Coeverden het oudste adellijke geslacht van Nederlandse stam, is vermoedelijk gesproten uit het geslacht Van Raephorst in de 12de eeuw en wordt als „Wassenaer” vermeld sinds 1200.
De stamvader Philips van Wassenaer (Philippus de Wasnare) had twee zoons: Dirk en Philips, stichters van een oudere en een jongere tak. De oudere tak verwierf in 1340 het burggraafschap van Leiden, kwam tot grote macht en rijkdom, doch stierf uit in 1544. Philips voornoemd werd in 1226 beleend met Duvenvoorde onder Voorschoten; zijn zoons Arent en Jan (beiden vermeld in 1248) waren de stamvaders van resp. de takken van Duvenvoorde (waarvan de tegenwoordige van Wassenaers afstammen) en van Polanen.Lit.: H. G. A. Obreen, Gesch. v. h. geslacht v. W. (Leiden 1903); Nederland’s Adelboek, XLVI (1953).
