zijn verwant aan de phthaleïnen en acridinen. Zij zijn afgeleid van thiazineverbindingen, waarbij de beide benzeenkemen door een zwavel- en een stikstofatoom zijn verbonden.
Wij geven als voorbeeld de formule van het belangrijke methyleenblauw: (het tetramethyldiaminophenaz-thioniumchloride).Ook andere grensstructuren spelen hierbij een rol (bijv. lading op animo-N).
Men bereidt het door p.aminodimethylaniline met dimethylaniline en natriumsulfaat te zamen te oxyderen en het intermediair gevormde indaminethiosulfonzuur met verdunde zuren te koken. Het methyleenblauw is een sterke quaternaire base. Als kleurstof wordt het vooral in de katoendrukkerij gebruikt (als zinkdubbelzout voor het verven, zinkvrij voor de drukkerij). Ook wordt het gebruikt bij de studies over weefselademing. In het levende weefsel wordt het door reductie ontkleurd onder de invloed van fermenten (oxyreductasen) en is het een acceptor voor de waterstof die bij de oxydatie van de weefselstoffen intermediair vrijkomt. Ook colloïdale metalen kunnen het methyleenblauw tot de leucoverbinding reduceren. Het kan als middel tegen malaria gebruikt worden en wordt ook als zilververbinding (argochroom) bij septische aandoeningen toegepast. Onder de thiazinekleursloffen valt verder het thionine, bereid uit paraphenyleendiamine met zwavel en oxydatie in zure oplossing. Eveneens behoren hiertoe thionineblauw, brillantalizarineblauw, thiazinerood R, thiazinebruin R.
DR IR J. S. PETRUS BLUMBERGER
Lit.: z kleurstoffen.
