Engels romanschrijver (Derbyshire 1689 - Londen 4 Juli 1761), vestigde zijn eigen boekdrukkerszaak in 1719 in Londen. Hij was vijftig jaar, toen twee uitgevers hem bewogen een „briefsteller” te vervaardigen; dit werk ontwikkelde zich tot de eerste roman-in-brieven Pamela, or Virtue Rewarded (1740).
Een even groot succes als dit werk had het volgende: Clarissa, or the History of a Young Lady (8 dln, 1747-’48). In de History of Sir Charles Grandison (6 dln, 1753) trachtte de nog steeds anonieme schrijver het toonbeeld van een mannelijk karakter te tekenen. Al is hij hierin niet geheel geslaagd, het werk staat, ofschoon het minder insloeg, volstrekt niet op een lager peil dan de beide eerste. Wel is er veel in Richardson’s werken, dat ze voor de hedendaagse lezer moeilijk genietbaar maakt, doch het staat vast, dat nimmer vóór hem boeken geschreven zijn, waaruit een zo diepe gevoelsanalyse en een zo grondige studie van de vrouwelijke natuur spreekt. Zijn breedsprakigheid wordt ten dele goedgemaakt door de zorgvuldige artistieke uitwerking der details. De invloed van Richardson werd, ondanks zijn grote succes, in Engeland ten dele opgeheven door die van Fielding en Smollett.
Hij is in Frankrijk en vooral in Duitsland zeer groot geweest. In Nederland volgden Betje Wolff en Aagje Deken hem na.Bibl.: werken uitg. door Sir Leslie Stephen (12 dln, 1883); Correspondence, ed. Mrs. Barbauld (6 dln, 1804).
Lit.: C. L. Thomson, S. R. (1900); A. Dobson, S. R. (1902).
