(luxatie) is een toestand, waarbij de gewrichtseinden ten opzichte van elkaar zijn verschoven. Zij kan ontstaan door inwerking van geweld (traumatische ontwrichting); de banden die het gewricht bij elkaar houden worden verscheurd.
Bewegingen in het gewricht zijn uiteraard onmogelijk. Zij komt vooral voor bij schouder-, elleboog- en heupgewricht. Er komt ook een aangeboren heupontwrichting voor; de kom van het gewricht is te ondiep, zodat het dijbeen geen houvast heeft en naar boven uitwijkt indien het lichaam op dit been steunt. De gang van een dergelijke patiënt is waggelend. Naast de traumatische luxatie kent men ook de ziekelijke vorm, waarbij door een ziekteproces de gewrichtsuiteinden vervormd zijn bijv. door tuberculose of uit elkaar gedrukt worden bijv. door een bloeduitstorting of vochtophoping.
