een filosofische richting, die vnl. is ontstaan als erfenis van het cartésianisme. Omdat Descartes de eenheid van de twee onderscheiden substanties in de mens, ziel en lichaam, slechts weet te redden door de zgn. pijnappelklier, zoeken zijn navolgers, die deze tweeheid eveneens aanvaarden, een betere verklaring voor de eenheid die de ervaring toch ook leert en menen deze aldus te vinden.
Ziel en lichaam kunnen niet op elkaar inwerken, maar naar aanleiding (occasio - occasion) van een verandering in de ziel ontstaat een corresponderende verandering in het lichamelijke en vice versa. Degene die voor deze juiste „correspondentie” zorgt is God. Ziel en lichaamsveranderingen verlopen zoals de wijzers van twee klokken. God zette ze gelijk en zorgt dat ze gelijk blijven lopen. Als consequentie van dit ontkennen der interactie van ziel en lichaam negeert men ten slotte alle causaliteit van het geschapene. Dit is slechts een aanleiding voor de enig ware oorzaak God om te handelen. Vooral Geulincx en Malebranche zijn de systematische uitbouwers van het occasionalisme, maar in de meer algemene vorm was het ook reeds vroeger bij Arabische filosofen bekend.
