Wat is de betekenis van Occasionalisme?

De leer dat dingen of gebeurtenissen alleen door God worden veroorzaakt, nooit door andere dingen of gebeurtenissen. God gebruikt schijnbare oorzaken als gelegenheden (daarom occasionele of gelegenheidsoorzaken genoemd) om hun schijnbare effecten te scheppen. Deze leer is vooral verdedigd door Malebranche en enkele van zijn tijdgenoten; het hoofdac...

o., leer dat de geschapen dingen, die schijnen in te werken op elkaar, in werkelijkheid niet werken, doch dat hun samenkomen een gelegenheid (occasio) is voor God om als enige ware oorzaak die werkingen te doen plaats hebben.

(van Lat. occasio, gelegenheid), wijsgerige leer der gelegenheidsoorzaken, vooral verdedigd door Geulincx (1625—1669) en Malebranche (1638-1715). De geschapen dingen oefenen geen eigenlijke oorzakelijkheid. Wat wij oorzaken noemen zijn slechts gelegenheden, waarbij God als enige, werkelijke oorzaak het effect voortbrengt. In het bijzonder gel...

een filosofische richting, die vnl. is ontstaan als erfenis van het cartésianisme. Omdat Descartes de eenheid van de twee onderscheiden substanties in de mens, ziel en lichaam, slechts weet te redden door de zgn. pijnappelklier, zoeken zijn navolgers, die deze tweeheid eveneens aanvaarden, een betere verklaring voor de eenheid die de ervarin...

Leer door → Malebranche en → Geulincx verdedigd, die inhoudt, dat de geschapen dingen, die schijnen in te werken op elkaar, in werkelijkheid niet werken, doch dat hun samenkomen een gelegenheid (occasio) is voor God om als eenige ware oorzaak die werkingen te stellen. Speciaal heeft deze leer ook betrekking op de samenwerking van ziel e...

is een richting, die zich aansluit bij het dualisme van Descartes. Deze wijsgeer ging er van uit, dat er twee substanties zijn, die, geheel verschillend, niets met elkaar hebben te maken en niet op elkaar inwerken kunnen. Er zijn in de wereld res extensae, ruimtelijk begrensde dingen, en res cogitantes, dingen die bewustzijn hebben. Hieruit volgt,...

Leer van Geulincx (1625 — 1669) betreffende het verband tusschen lichaam en ziel. Volgens haar bestaat er tusschen die beide als volkomen heterogeen geen wisselwerking. Noch het lichaam is oorzaak der zielsprocessen, noch omgekeerd zijn die laatste oorzaak van lichamelijke bewegingen; maar telkenmale, bij elke voorkomende gelegenheid (occasio...

Occasionalisme - metafysische leer der gelegenheids-oorzaken (causae occasionales), ontwikkeld in de school van Descartes. Daar ziel en lichaam geheel heterogene substanties zijn, is een direct inwerken van ziel op lichaam, en omgekeerd (influxus physicus) onmogelijk. Het O. leert, dat God bij gelegenheid van het lichamelijk gebeuren in de ziel de...

[Lat. occasio, gelegenheid], o., filosofische theorie, opgesteld door de Ned. filosoof A.Geulincx (1624—69), die inhoudt dat lichaam en ziel twee aparte substanties zijn, waartussen geen wisselwerking mogelijk is, tenzij God, bij gelegenheid van een verandering in de ziel een corresponderende verandering in het lichaam bewerkt.