is, in de muziek, een groep tonen met een melodische, rhythmische of harmonische karakteristiek die, óf door de plaats waar zij voor het eerst voorkomt, óf door de tekst waarmede zij gecombineerd is, een symbolische betekenis krijgt. Het meest bekend is de leidmotieftechniek geworden door R.
Wagner. Deze spreekt echter zelf van „Grundthemen”. Merkwaardigerwijze is Wagner’s term geheel verdrongen door de van de musicoloog H. van Wolzogen afkomstige benaming „Leitmotiv”. Het leidmotief is geenszins een vondst van Wagner, soortgelijke effecten vindt men in de opera bijv. reeds bij Weber en Gluck. Ook buiten de opera werden leidmotieven wel toegepast, men denke slechts aan het idéé fixe in de symphonie fantastique van Berlioz, het hoornsignaalmotief in Beethoven’s sonate „Les Adieux” en het klopmotief in Beethoven’s 5de symphonie. Door Wagner is de leidmotieftechniek echter consequent toegepast en zo bekend geworden, dat zelfs zijn felste tegenstanders deze techniek al dan niet gemodifieerd hebben overgenomen.
