worden in de edelsteenkunde verschillende halfedelstenen genoemd, die een bepaald lichteffect vertonen, het chatoyeren, waaronder een zich verplaatsende lichtschijn verstaan wordt, die aan bolvormig („en cabuchon”) geslepen stenen te zien is, wanneer deze ten opzichte van een lichtbron gedraaid worden. Het chatoyeren is een gevolg van evenwijdig aan elkaar gerangschikte insluitsels van andere mineralen in een mineraal, of van het optreden hierin van evenwijdig aan elkaar gerangschikte vezelvormige holten, of van een vezelstructuur van een monomineraal gesteente.
Onderscheiden kunnen worden:
1. Cymofaan of chrysoberylkattenoog, ook wel Ceylon-, Indisch- of oriëntaals-kat tenoog genoemd.
2. Korund-kattenogen, die saffier-kattenoog genoemd worden, indien zij blauw zijn, robijn-kattenoog, wanneer zij rood zijn, en topaas-kattenoog, wanneer zij geel zijn.
3. Kwarts-kattenoog of occidentaals-kattenoog, die uit kwarts met talrijke parallel gerangschikte asbestnaaldjes bestaat en in verschillende kleuren: wit, groen, bruin voorkomt.
4. Beryl-kattenoog.
5. Toermalijn-kattenoog.
6. Opaalkattenoog.
Soortgelijke verschijnselen vertonen valkenoog en tijgeroog, dat zijn fijnvezelige gesteenten van kwarts met hoornblende, die, indien zij donker blauw-grijs zijn, valkenoog, indien zij goudgeel en bruin zijn, tijgeroog worden genoemd. In tijgeroog is de hoornblende in andere stoffen omgezet, waarin de gele en bruine kleuren aan ijzerverbindingen zijn toe te schrijven. Indien zij ,,en cabuchon” geslepen worden, vertonen valkenoog en tijgeroog het chatoyeren. Vezelig kalksteen en vezelig gips vertonen uit de aard der zaak hetzelfde verschijnsel.
