Duits schrijver, in 1826 geadeld (Dusseldorp 21 Febr. 1785 - Berlijn 10 Oct. 1858), was te Berlijn bekend door de literaire figuren die hij in de tijd van het „Junge Deutschland” gaarne bij zich ontving. In zijn „Denkwürdigkeiten” heeft hij ze geschilderd.
Sedert 1814 was Varnhagen von Ense gehuwd met Rahel (Antonie Friederike) Levin (Berlijn 19 Mei 1771 -7 Mrt 1833), een dochter van de Joodse koopman Levin Markus, die reeds in de romantische tijd in Berlijn haar literaire salon had en het type was van de geëmancipeerde vrouw vol geestelijke belangstelling.Bibl. (voorn, werken): Denkwürdigkeiten und vermischte Schriften (9 dln, 1843-59); Tagebücher (hrsg. v. L. Assing, (14 dln, 1816I-’70, met register d. H. H. Houben, 1905); Ausgewählte Schriften, 19 dln (1871—’76); Briefwechsel met K. Rosenkranz, hrsg. v. A. Warda (1926).
Lit.: G. Misch, V. in Beruf und Politik (1925); F. Römer, V. als Romantiker, diss. Berlin (1934). Over Rahel: R., ein Buch des Andenkens für ihre Freunde (Briefe u. Tagebuchseiten, hrsg. v. K. A. V. v. E.), 3 dln (Berlin 1833); Galerie von Bildnissen aus Rahels Umgang und Briefwechsel, 2 dln (Leipzig 1836); L. Leist, R. V. (1927).
