Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

HIAAT

betekenis & definitie

letterlijk gaping, open ruimte, is in de taalkunde de term voor het verschijnsel, dat in een woord of groep van woorden twee klinkers onmiddellijk op elkaar volgen. Doordat de mond geopend blijft en de twee klinkers niet geleidelijk in elkaar overvloeien, ontstaat een korte pauze, waarna de tweede klinker met een vrij krachtige ademstoot ingezet wordt.

In het woord vermijdt de Nederlander de hiaat: het meervoud van koe luidt niet koe-en, maar koeien. De hiaatvullende klank wordt niet altijd geschreven: in het meervoud tweeën zegt men tussen de ee en e een j, maar men schrijft die niet. In een groep van woorden wordt de hiaat in het Nederlands niet algemeen vermeden. Soms dient een n tot vulling van de hiaat. In sommige dialecten zal men bijv. in den oorlog zeggen, zonder dat in dat geval van een verbuiging van het lidwoord gesproken kan worden. Een tweede voorbeeld van hiaatvulling heeft men in weet-je-n-et-niet ? In dit geval kan de hiaat ook door samentrekking van de klinkers vermeden worden: weet-je-t-niet? Een voorbeeld van een bestaande hiaat heeft men in het Franse un héros, waarin de h stom is.DR B. VAN DEN BERG

< >