zijn stoornissen in de werking van de klieren met inwendige afscheiding. Zij kunnen behalve tot lichamelijke afwijkingen ook tot veranderingen in het psychische leven aanleiding geven.
Het meest bekend zijn deze bij stoornissen in de werking van de schildklier, met name bij de ziekte van Basedow en bij het myxoedeem, die beide met ernstige psychische veranderingen gepaard kunnen gaan. Doch ook stoornissen in de functies van de andere endocriene klieren als de bijnier, de hypophysis, de bijschildklieren, de epiphyse, de geslachtsklieren e.a. komen mede in psychische veranderingen tot uiting. Deze stoornissen behoren meestal tot de exogene reactietypes van Bonhoeffer. Doch ook lichtere, daarom niet minder hinderlijke psychische ziektevormen berusten op dergelijke stoornissen. Niet zelden blijken ziekten, die aanvankelijk psychogeen ontstaan schenen te zijn en die met psychotherapie vergeefs werden behandeld, op afwijkingen in het endocriene stelsel te berusten. Hiertoe behoren o.a. tal van stoornissen in de psychische ontwikkeling. Dit is een van de redenen waarom alle lijders aan psychische stoornissen volledig lichamelijk onderzocht moeten worden (z verder endocrinologie).PROF. DR H. C. RÜMKE
