is een Sanskrit woord en betekent meditatie en contemplatie; het is voor bijna alle religieuze en wijsgerige stelsels van de Hindoes en Boeddhisten de universele methode om de hartstochten te overwinnen en geestelijk inzicht en innerlijke zelfontwikkeling te verkrijgen. Volgens sommigen neemt het in het Boeddhisme de plaats in van het gebed.
Het moet niet verward worden met samâdhi, algehele eenheidsbeleving en volmaakte bovenzinnelijke kennis, die er het gevolg van is. Dhvâna in het Boeddhisme is viervoudig:1. een toestand van innerlijke vreugde, ontstaan door een eenzaam leven, doorgebracht in contemplatie en wijsgerige overpeinzingen;
2. een toestand van innerlijke kalmte en diepe geestelijke vrede, waar alle discursieve denken tot stilstand is gekomen;
3. een toestand van algehele afwezigheid van hartstochten en vooroordelen; een te niet gaan van de illusie van „zelf” en van alle zelfzucht;
4. volmaakte zelfbeheersing en innerlijke kalmte met terzijdestelling van elk gevoel van vreugde of gehechtheid.
Lit.: J. Gonda, Inl. tot het Ind. denken (Antwerpen 1948); de la Vallée Poussin, La morale Bouddhique (Paris 1927).
