Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 20-08-2018

Zriny

betekenis & definitie

Zriny (Nikolaas, graaf von) of Zrinyi, een veldheer van keizer Ferdinand I en geboren in 1518 uit het aloud Slawisch geslacht der graven von Breier, dat zich sedert 1317 naar het kasteel Zrin noemde, onderscheidde zich in de veldtogten togen Johan van Zapolya en sultan Solman. Eerst was hij Koninklijk tavernicus (schatmeester) in Hongarije, daarna (1542) in Croatië en werd in 1563, opperbevelhebber der Koninklijke troepen op den regter oever van de Donau en kommandant van Szigeth. Den 6den Augustus 1566 vertoonde zich de Sultan vóór deze stad, en Zriny vatte het besluit op, haar met zijn 2500 man tot het uiterste te verdedigen. Na onderscheidene dappere uitvallen en aanzienlijke verliezen zag hij zich genoodzaakt den 10den Augustus de Nieuwstad prijs te geven aan de vlammen.

Tien dagen daarna namen de Janitsaren de Oudstad stormenderhand in, en Zriny versterkte zich met het overschot der bezetting, 800 man, op het kasteel. Van den 26sten Augustus tot den lsten September bestormden de Turken dagelijks tot zevenmaal toe en soms vaker het slot, maar werden telkens afgeslagen. Te vergeefs beloofde de Sultan aan Zriny het stadhouderschap over geheel Illyrië en het erfelijk bezit van Bosnië, en zelfs de bedreiging, dat zijn éénige zoon Georg, in handen des vijands, de hardnekkige verdediging met zijn hoofd zou boeten, kon den held niet doen wankelen in zijn besluit. Toen voorts vuurpijlen op den 7den September het kasteel in brand staken, terwijl talrijke kolonnen van alle zijden oprukten, stortte hij zich zonder harnas, alleen met helm, schild en sabel gewapend, met 600 man in het midden der vijanden, maar viel reeds op de brug van het slot, door drie kogels getroffen, dood ter aarde. Al zijne getrouwen kwamen om; gedeeltelijk werden zij teruggeworpen in het brandende kasteel.

Hier vloog plotselijk, daar Zriny daartoe vóór zijn aftogt beschikkingen gemaakt had, het kruidmagazijn in de lucht, zoodat een groot aantal Turken het leven verloor. Deze belegering had den Sultan meer dan 20000 man gekost. Het hoofd van Zriny werd eerst op een staak voor de tent van den Sultan geplaatst, maar vervolgens naar het Keizerlijk leger gezonden en te Tschakaturn in het klooster van de heilige Helena bijgezet. Zijne dapperheid is vooral door Körner verheerlijkt in een drama. — Zijn achterkleinzoon, Nicolaas, graaf von Zriny, geboren in 1616, werd in 1647 banus van Croatië, veroverde in 1651 Kostriniz, versloeg in 1663 meermalen de Turken en werd in 1664 op de jagt door een wild zwijn verscheurd. Hij was een vriend der wetenschappen en zelf een dichter; zijne werken (1651) bevatten idyllen, liederen en het epos: „Zrinyiade”. — Zijne geschriften in proza verschenen in 1817 in 2 deelen, en eene prachtuitgave van al zijne werken werd bezorgd in 1852 door Toldy.

< >