Stekelvarken (Hystrix L.) is de naam eener familie van Knaagdieren (Rodentia). Zij bezitten groote snijtanden, waarvan de voorsten gewoonlijk gekleurd, maar nooit gegroefd zijn, en in elke kaak aan weêrszijden 4 kiezen. Hunne huid is met haren en daartusschen met scherpe stekels bezet. Aan de voorpooten hebben zij 4 teenen en een wratachtig duimpje, en aan de achterpooten 4 of 5 teenen.
Zij leven in de warme landen van de Oude en Nieuwe Wereld en voeden zich met vruchten, bladeren, bloemknoppen en schors. Sommige soorten hebben een korten staart en leven in den grond, zooals het Europésche stekelvarken (H. cristata L., zie bijgaande afbeelding), in Italië en Spanje en ook in het noorden van Afrika te vinden. Het wordt 6—71/2 Ned. palm lang, heeft een dik lijf, lange borstelharen als eene kuif op het achterhoofd en in den nek, en lange, zwart en wit geringde stekels op den rug en in de zijden. Die stekels zijn wegens hunne ligtheid en veerkracht zeer geschikt tot pennehouders. De staart is met kortere, holle, hoornachtige pijpjes bezet, welke bij de jonge dieren gesloten zijn. De stekels maken bij het loo-en van het dier een rammelend geluid. Het woont in holen onder den grond en verlaat deze alleen des nachts om voedsel te zoeken. Er zijn ook soorten, die op de boomen leven, zooals het Amerikaansche stekelvarken (H. prehensilis).
