Speke (John Canning), een Engelsch reiziger, geboren in Mei 1827 te Jordans bij Ilchester in Somerset, vatte het voornemen op, zich naar de bronnen van de Nijl te begeven, en trok in 1854 met Burton door Somali-land, waar hij door de inboorlingen zwaar gewond werd. In het daarop volgende jaar nam hij deel aan den Krim-oorlog, en later (1857—1859) vinden wij hem met Burton weder in Afrika, waar hij in Julij 1858 het Ukerewe- of Victoria Nyanza-meer ontdekte. Met Grant ondernam hij in 1860 van Zanzibar een nieuwen togt, zoodat hij in 1863 Gondokoro bereikte en overtuigend aanwees, dat de Witte Nijl in bovengenoemd Meer ontspringt.
Petermann heeft in zijne „Mittheilungen” de verdienste dier ontdekking aan Speke toegekend, en zij werd later door het onderzoek van Gessi bevestigd. Speke kwam den 15den September 1864 in Engeland op de jagt door een noodlottig schot om het leven Hij schreef: „Journal of the discovery of the source of the Nile (1863, 2 dln)”.
