Romanus is de naam van onderscheidene Byzantijnsche keizers. Wij vermelden: Romanus I Lecapenus (910—944), een Arméniër van geringe afkomst. Hij werd opperbevelhebber der vloot, verwijderde Zoë, de moeder van Constantijn VII, van den troon en regeerde in plaats van den minderjarigen Keizer, dien hij in het huwelijk deed treden met zijne dochter Helena. Hij was veeleer een weelderig dan een oorlogzuchtig vorst en tevens een getrouwe zoon der Kerk.
Voor den zweetdoek van Edessa en de briefwisseling van Christus met Abgarus bragt hij de veroveringen zijner veldheeren in Mesopotamië ten offer. Hij werd in 944 door zijne zonen in een klooster opgesloten, waar hij in 948 overleed. — Romanus II, een kleinzoon van den voorgaande en geboren in 939. Hij bragt zijn vader Constantijn VIl door vergif om het leven, beklom den troon, baadde zich in weelde, liet de regéringszaken over aan zijne gemalin Theophania en aan zijne veldheeren Nicophorus en Phocas, en stierf in 963 door vergif, dat Theophania hem toediende. — Romanus III Argyrus, een Patriciër, gehuwd met Zoë, eene dochter van Constantijn VIII, en door dezen tot opvolger benoemd. Hij kwam in 1028 aan het bewind, voerde een ongelukkigen oorlog tegen de Arabieren en werd in 1034 door Zoë door middel van een langzaam vergif uit den weg geruimd. — Romanus IV Diógenes, die door de gunst van keizerin Eudoxia aan de doodstraf ontkwam en in 1076 door met haar in het huwelijk te treden den troon in bezit nam. Hij streed eerst voorspoedig tegen de Seldsjoeken en drong diep in Syrië door, maar leed in 1071 de nederlaag en geraakte in gevangenschap. Gedurende dien tijd beklom de oudste zoon van zijn voorganger den troon, en deze deed hem na het herkrijgen zijner vrijheid van het licht der oogen berooven. Romanus overleed weinige dagen daarna,
