Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 14-08-2018

Quadrant

betekenis & definitie

Een Quadrant is in de meetkunde het vierde gedeelte van een cirkel, en in de sterrekunde een instrument tot het meten van verticale hoeken (hoogten, zeniths-afstanden).

Een statief AB met 3 stelschroeven c, c', c" draagt op het dwarsstuk ts een metalen cirkelboog DEF, waarop een regte hoek met naauwkeurige graadverdeeling is aangebragt (limbus). Om het middelpunt o van den cirkelboog kan een kijker CH langs den limbus bewogen worden. Daarin bevindt zich een draadnet, en daarmede is bij ab een nonius verbonden, welke zich met den kijker langs den limbus of verdeelden rand voortbeweegt. Bij de is eene klemschroef geplaatst, die weder van eene micrometerschroef fg voorzien is. Op den nonius zijn 29 vierde gedeelten van graden om den rand in 30 deelen verdeeld, zoodat men 1/120° of 1/2 minuut zonder moeite kan aflezen. Daar het instrument in deze gedaante weinig geschikt is ter waarneming van zeer hoog gelegene punten, heeft men er een spiegel op aangebragt, die met betrekking tot de as van den kijker eene helling heeft van 45° en het waar te nemen punt terugkaatst, zoodat men het door de zijdelingsche opening u kan waarnemen. Eindelijk is pg het schietlood, hetwelk dient, om aan het instrument een loodregten stand te geven. Men ziet namelijk bij het omdraaijen van het quadrant, of de loodlijn afwijkt van of drukt tegen de punten m en n, terwijl de correctieschroef r dient, om aan de lijn den juisten stand te geven.