Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 10-08-2018

Panorama

betekenis & definitie

Panorama of algemeen schouwtooneel is de naam van een landschappelijk tafereel, hetwelk , van een toren of berg beschouwd, zich naar alle kanten uitbreidt. Voorts heeft men dien gegeven aan de geschilderde voorstelling van zulk een natuurtafereel. Deze kan op de wanden van eene cirkel vormige tent, waarin de toeschouwer rondwandelt, maar ook zoodanig geplaatst zijn, dat die wanden in eene regte lijn zijn gebragt, waarna zij voor het oog van den toeschouwer worden voortgeschoven. Daarbij is gezorgd voor eene effectmakende verlichting, ja, somtijds voor de nabootsing van on weder, sneeuw, regen enz.

Het panorama is uitgevonden door den Ierschen schilder Robert Parker in 1787. Deze leverde een tafereel van Edinburgh en later van de Russische vloot te Spithead. Het werd voorts te Parijs aanmerkelijk verbeterd door Fontaine, Bourgeois en Prevost, en men vond er weldra in de voornaamste steden van Europa.

Tot de soorten van panorama behooren, behalve het diorama, georama en neorama, ook nog het myriorama, door Boes te Parijs uitgevonden en door Clark te Londen verbeterd, deelen van landschappen bevattend, welke men op verschillende wijzen verbinden kan, — het cosmorama, eene verzameling van landschappen, die zich, door vergrootende glazen gezien, in natuurlijke grootte vertoonen, — het pleorama, door Langhans of door Kopisch te Breslau vervaardigd en strandgezigten voorstellend, zooals zij zich aan het oog van den voorbijreizende vertoonen,— en het cydorama, dat doorgaans aanzienlijke rivieren van de bron tot aan den mond voorstelt, bij verschillend licht en in verschillende jaargetijden. Kahleis vertoonde in 1853 een groot cyclorama, hetwelk hij „300 jaren der geschiedenis” noemde en waarin hij de voornaamste monumenten der bouwkunst uit vroegeren en lateren tijd had opgenomen. Kaarten van rivieren en bergen worden ook wel met den naam van panorama bestempeld, schoon ten onregte, daar men het voorgestelde geheel in de natuur niet tegelijker tijd kon overzien.