Nestorianen is de naam eener kerkelijke secte, alzoo geheeten naar haren aanvoerder Nestorius. Deze was eerst presbyter in Antiochië en werd in 428 patriarch te Constantinopel. Al dadelijk viel men hem lastig over zijne leer, dat het goddelijke en menschelijke in Jezus ook na beider vereeniging in één persoon een eigenaardig karakter behouden had, zoodat men Maria niet als moeder Gods maar als moeder van Christus moest beschouwen. Cyrillus, patriarch te Alexandrië, beschuldigde hem, dat hij de beide naturen in Christus in twee personen veranderde, en het Concilie te Ephese (431) verwierp de gevoelens van Nestorius.
Hij werd van zijne waardigheid beroofd en van de eene plaats naar de andere gesleept, totdat hij in 440 in treurige omstandigheden om het leven kwam. Niettemin bleef de strijd over zijne leerstellingen nog wel 2 eeuwen woeden. De secte der Nestorianen, in 435 in Syrië ontstaan, vlugtte voor de vervolgingen der heerschende Kerk naar Perzië, Mesopotamië en Arabië en behield naar hare voormalige woonstede en naar hare taal den naam van Chaldeeuwsche Christenen. Op het Concilie te Seleucia (500) bragten zij hunne leer, voor zoover deze van die der Katholieke Kerk afweek, op bovengemelde wijze ter tafel, en omstreeks het jaar 544 ontvingen zij eene kerkelijke wet van den bisschop Mar Aba. Als vertegenwoordigers van eene weleer in Antiochië, Edessa en Nisibis bloeijende godgeleerdheid, tevens als beoefenaars der wijsbegeerte en der geneeskunde hadden de Nestorianen een belangrijken invloed op de geschiedenis der beschaving, en velen van hen bekleedden onder de Arabische heerschappij aanzienlijke staatsambten. In de 10de eeuw echter werd hun toestand minder gunstig; sedert dien tijd kwijnde de wetenschappelijke geest dezer secte, waarna eindelijk Tamerlan haar in geheel Azië vernietigde, zoodat slechts een gering overschot de wijk nam naar het gebergte van Koerdistan. Voorts werden onder verschillende Pausen pogingen aangewend, om de Nestorianen met de Moederkerk te hereenigen, weshalve er in 1551 onder hen verdeeldheid ontstond bij het kiezen van een bisschop. Een gedeelte ging over tot de R. Katholieke Kerk en vormde de Geünieerde Nestorianen, thans nog gewoonlijk Chaldeeuwsche Christenen genoemd.
Zij tellen omstreeks 90000 zielen, erkennen het gezag van den Paus en volgen de eeredienst der Grieksche Kerk, terwijl hun patriarch gezeteld is te Djarbekr. De Niet-geüniëerde Nestorianen wonen in Mesopotamië, Perzië en Syrië en beschouwen alleen doop, avondmaal en priesterwijding als sacramenten, terwijl hunne geestelijken zich in den echt begeven. Hun aantal bedraagt ongeveer 70000. De Indische Nestorianen dragen, naar den apostel Thomas, den naam van Thomas-Christenen. De Nestoriaansche monniken en nonnen volgen den regel van den heiligen Antonius. Zij hebben een middelpunt in het klooster Hormoz.
