Madonna, een Italiaansch woord hetwelk mevrouw beteekent, is de naam, welke bij uitnemendheid gegeven wordt aan de maagd Maria, voor zoover deze een voorwerp is der beeldende kunst. De oudste Christelijke kunst kent geene afbeeldingen van de moeder van Jezus. De vroegste zijn uit de 5de eeuw onzer jaartelling. Haar gelaat is in den regel volkomen ovaal en heeft eene zachte uitdrukking, terwijl een sluijer het haar bedekt.
Oorspronkelijk werden de gelaatstrekken der heilige Maagd ontleend aan die der oudste afbeeldingen van Christus, op grond der overlevering, dat Christus sterk op zijne moeder geleek. Met Cimabue neemt voor de madonnabeelden een nieuw tijdperk een aanvang, en de geleidelijke ontwikkeling daarvan valt zamen met die van het R. Katholiek geloof. Alle groote schilders, zoowel in het Noorden als in Italië,verhieven de Madonna tot hun ideaal en hebben al hunne krachten aangewend om dat in velerlei vormen op het doek te brengen. Heerlijk zijn vooral de Madonna’s van Rafaël, die hij nu eens voorstelt als eene teedere moeder, dan weder als een ideaal van vrouwelijke schoonheid en eindelijk als de Koningin der Heiligen. Veelal geeft men haar een ruimen mantel, den mantel der liefde, waarmede zij de geloovigen bedekt. Ook wordt zij wel geplaatst op eene halve maan of op den aardbol volgens Openbaring XII. Vooral geschiedt dit met standbeelden der H. Maagd in de R. Katholieke kerken. Eerst later schilderde men Madonna’s zonder het kind, zooals inzonderheid Murillo eene voortreffelijke heeft geleverd.
