Onder dezen naam vermelden wij: Jean Baptiste Barthélemy, baron de Lesseps, een Fransch reiziger en staatsman. Hij werd geboren te Cette den 27sten Januarij 1766, vergezelde Lapérouse op zijn togt om de wereld tot aan Kamtsjatka, keerde over land naar Frankrijk terug, was voorts consul te Petersburg tot 1812, van 1815 tot 1823 gevolmagtigde te Lissabon, en overleed te Parijs den 6den Mei 1834. Hij schreef het merkwaardige boek: „Observations sur la Sibérie et le Kamtschatka (1790, 2 dln)”.
Ferdinand de Lesseps, een broederszoon van den voorgaande en vermaard door zijn plan tot doorgraving der landengte van Suëz. Hij werd geboren te Versailles den 19den November 1805, betrad de diplomatieke loopbaan, was achtervolgens consul te Caïro, Rotterdam, Malaga en Barcelona, en deed bij het bombardement van deze stad in November 1842 alles om het onheil voor Franschen en Spanjaarden te verzachten. Hij werd door vreemde mogendheden met eerbewijzen overladen, en de Fransche regéring bevorderde hem tot consul-generaal.
Na de Februarij-omwenteling (1848) naar Frankrijk teruggeroepen, zag hij zich weldra benoemd tot gezant te Madrid. In 1849 vertrok hij voorts met een buitengewonen last naar Rome, om bepaalde overeenkomsten tot stand te brengen, doch daar hij over de personen en zaken der Romeinsche Republiek gunstiger oordeelde, dan de Fransche Regéring verlangde, viel hij in ongenade.
In 1854 werd de Lesseps door Saïd-Pasja, onderkoning van Egypte, derwaarts genoodigd, en hij vormde aldaar het plan tot het graven van het kanaal van Suëz. Hij gaf daaromtrent ophelderingen in zijn geschrift: „Percement de l’isthme de Suez, exposé et documents officiels (1856; 2de druk: 1858)” en wijdde zich onverdeeld aan dat plan.
De uitvoering werd geruimen tijd bemoeijelijkt door den naijver van Engeland, doch het gelukte hem, in onderscheidene andere landen sympathie te wekken voor die grootsche onderneming. Hij wist een kapitaal van 200 millioen francs bijeen te brengen, zoodat het grootsche werk in 1859 kon aanvangen. Groote bezwaren ondervond hij in 1863 bij het overlijden van Saïd-Pasja, daar zijn opvolger Ismaïl-Pasja de heerendiensten afschafte, waardoor de Lesseps 20000 fellah's verloor.
Tevens maakte men te Constantinopel bedenkingen tegen den afstand van gronden, in de acte van concessie gestipuleerd. Al die hinderpalen evenwel werden, vooral door tusschenkomst van Napoleon III, uit den weg geruimd. De werkzaamheden werden geregeld voortgezet en in Augustus 1865 opende men reeds een eerste kanaal, waarlangs kleine vaartuigen uit de Middellandsche Zee de Roode Zee konden bereiken.
Om in het gemis van werklieden te voorzien, bezigde men allerlei werktuigen en in Augustus 1869 deed men de wateren der beide Zeeën in de Bittermeren zamenvloeijen. De plegtige opening van het kanaal had plaats op den 16den November 1869. Eene loterijleening, een jaar te voren ter voltooijing van het werk uitgeschreven, was in weinige dagen volteekend. Genoemde opening geschiedde in tegenwoordigheid van gekroonde hoofden, van vertegenwoordigers van de wetenschap, van den handel en van de drukpers.
Gedurende de uitvoering van dit reuzenwerk heeft de Lesseps een groot aantal brochures, nota’s, documenten, rapporten en redevoeringen in het licht gegeven, en hij hield te Parijs over den staat der werkzaamheden te Suëz openlijke voorlezingen. In 1866 was hij reeds benoemd tot kommandeur van het Legioen van Eer en bij de opening zag hij zich bevorderd tot grootkruis.
Deze onvermoeide waterbouwkundige houdt zich thans bezig met een ontwerp tot doorgraving van de landengte van Darië (zie aldaar). — Zijn oudste broeder, graaf Theodore de Lesseps, betrad desgelijks de diplomatieke loopbaan en werd in 1861 senator, — en zijn jongste broeder, Jules de Lesseps, was geruimen tijd diplomatiek agent van den Bey van Tunis te Parijs, maar aanvaardde later eene aanzienlijke betrekking bij het bestuur van het kanaal van Suëz.
