Iriséren. De oppervlakten van sommige voorwerpen schitteren met de kleuren van den regenboog. Die oppervlakten zijn namelijk met fijne groeven of dunne plaatjes bedekt, waardoor het witte zonnelicht, evenals in een prisma, ontbonden wordt in zijne gekleurde stralen. Men geeft voorts den naam van iriséren aan eene handelwijze, waardoor men metalen voorwerpen langs galvanischen weg met een dun metaalbekleedsel bedekt, hetwelk alsdan met de kleuren van den regenboog prijkt. Hiertoe vult men een poreus-porseleinen cylinder met eene oplossing van loodwit in bijtende kali, legt er het voorwerp in en plaatst den Cylinder in een glas, hetwelk zeer verdund salpeterzuur bevat.
In dit laatste dompelt men een platina-plaatje, dat verbonden is met de negatieve pool eener zwakke galvanische batterij van constante werking. Daarna doet men den platina-sluitingsdraad van de positieve pool naderen tot het voorwerp, hetwelk men iriséren wil, zonder het echter aan te raken. Hierdoor slaat eene zeer dunne, maar vaste laag loodsuperoxyde op dat voorwerp neder. — Nog fraaijer en duurzamer kleuren verkrijgt men door eene oplossing van zwavelzuur ijzeroxydule-ammoniak, waardoor ijzeroxyde afgescheiden wordt. — Begiet men eene metalen plaat met eene oplossing van groenspaan in azijn en raakt men ze eenige seconden of minuten aan met een staafje van zink, dan ontstaan om de aanrakingspunten gelijkmiddelijuntige lichte en donkere ringen, meestal van eene licht-roode kleur. Deze ringen worden te grooter naar gelang het zink de plaat langer aanraakt. Wanneer men nu de plaat omzigtig afdroogt en boven eene spirituslamp verwarmt, ziet men haar plotselijk bedekt met de prachtigste kleuren, en de plekken, die door het zink werden aangeraakt, verkrijgen de gedaante der oogen van een paauwestaart.
De kleuren zijn daarbij afhankelijk van de temperatuur. In plaats van groenspaan kan men ook loodsuiker nemen en de beide oplossingen achtervolgens bezigen. Men verkrijgt op deze wijze allerlei teekeningen, waarin men eene groote verscheidenheid kan aanbrengen. Deze kleuren zijn van belang in de practijk, daar zij bestand zijn tegen eene aanmerkelijke wrijving. — Ook heeft men irisknoopen, die de kleuren van den regenboog vertoonen. Zij zijn verguld en plat en worden geplet met een fijn gepolijsten stalen stempel en daarna met een diamant met kleine groefjes bedekt. — Ook de schalen van sommige weekdieren, bijv. van de parelmossel en van den nautilus, prijken met irisérende kleuren.
