Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 06-08-2018

Egge

betekenis & definitie

Egge (De) is na den ploeg, het belangrijkste werktuig van den landbouw. Zij bestaat uit een stevig houten roosterwerk, met ijzeren pennen bezet, welke door het land getrokken worden om het los te maken door het verbreken en effenen der kluiten, — voorts om het onkruid te vernietigen, dat daardoor aan den grond ontrukt wordt en aan de oppervlakte verdroogt, en om den bodem te zuiveren van graswortels, stoppels enz., alsmede om het uitgestrooide zaad onder den grond te werken. Men heeft allerlei soort van eggen; hare meest gewone gedaante is die van een quadraat. De eggen bestaan namelijk veelal uit 3 moerbalken in de lengte, die door dwarsbalken vereenigd zijn, welke een aantal ijzeren of houten pinnen bevatten.

Houten pinnen kunnen alleen dienen op ligte gronden, of om het zaad onder de bovenlaag van den akker te brengen. Bij de constructie van eggen moet steeds dit beginsel vastgehouden worden, dat elke pin of tand zijn eigen voortje dient te maken, en dat al die voortjes op gelijke afstanden van elkander moeten liggen. Gemelde tanden hebben een schuinschen stand. De beide uiterste balken zijn door eene ketting verbonden, waarvoor het trekdier gespannen wordt. Om de egge te vervoeren, legt men haar op den rug.

Het eggen geschiedt op den akker in verschillende rigtingen, doch bij het in den grond brengen van het zaad en bij de rijenteelt steeds in de rigting der ploegvoren. Ook bezaaide velden worden wel geëgd, om het onkruid te verwijderen en den digt bezakten bodem voor den invloed des dampkrings te openen. Ook het los-eggen van gras- en klaverlanden is vaak van groot belang, vooral wanneer zich mos tusschen het gras bevindt. Men bedient zich daartoe van eene zware egge met korte tanden.

Van de geschiedenis der egge is ons weinig bekend. Men vindt er eenige vermelding van, dat de Israëlieten en Egyptenaren zich van een dergelijk werktuig hebben bediend, en ook bij de Romeinen was de egge in gebruik. Hoogst waarschijnlijk hebben deze dit belangrijk hulpmiddel voor den landbouw aan de Germanen bezorgd. In ons Vaderland is de egge sedert eeuwen in zwang, terwijl Engeland en Frankrijk — vooral Valcourt — ons verbeterde modellen hebben geleverd.