Congregatie, afkomstig van het Latijnsche woord congregatio (vereeniging), is de gewone uitdrukking in de R. Katholieke Kerk voor eene zamenvoeging van kloosters tot één ligchaam. De eerste stichter van eene congregatie was Benedictus van Nursia, die in de 5de eeuw leefde. Tot de belangrijkste congregatiën behoorden vervolgens die der Benedictijnen, der Cisterciënsers, der Franciscanen, der Dominicanen, en der Jezuïeten. — Voorts dragen te Rome commissiën, door den Paus met bepaalden last ingesteld, den naam van congregatiën.
Men onderscheidt ze in gewone en buitengewone. De eerste zijn van blijvenden aard en daartoe behooren de Congregatio officii of inquisitionis of de commissie van geloofsonderzoek, die wekelijks 2-maal met den Paus vergadert, — de Congregatio indicie voor de boekencensuur, — de Congregatio de propaganda fide of de commissie tot uitbreiding des geloofs, — de Congregatio concilii Tridentini interpretum of de commissie van uitleggers van het Concilie te Trente, — de Congregatio super negotiis episcoporum of de commissie voor de zaken der bisschoppen enz.
