Auvergne (Alvernia, Arvernia, Avernia) is een binnenlandsch gewest van Frankrijk, gelegen tusschen Bourbonnais , Marche , Limousin, Guienne, Languedoc en Lyonnais. Het telt op 802 geogr. mijlen bijkans 1 millioen inwoners en droeg voorheen den titel van graafschap, doch is nu veranderd in 2 departementen, Cantal en Puy de Dôme. Het wordt besproeid door de Allier met hare zijrivieren, van welke de Alagnon en de Morge de voornaamste zijn. Het is verdeeld in Opper- en Neder-Auvergne.
Dit laatste heeft Clermont tot hoofdstad en onderscheidt zich door een zacht klimaat en door fraaije landschappen. Opper-Auvergne ligt meer zuidwaarts en is met talrijke bergtoppen bedekt, waar de sneeuw 7 en 8 maanden aanéén blijft liggen. Zijne hoofdstad is Saint-Flour. In dit gedeelte verheffen zich de Cantal (2100 Ned. el), de Mont d’Or (2000 Ned. el) en de Puy de Domo (1550 Ned. el.) Ook lagere bergen verrijzen er in menigte, en vele zijn van vulkanischen oorsprong. De bergvlakten, met uitbarstingsgesteenten bedekt, zijn er onvruchtbaar, terwijl in de dalen en aan de hellingen de verweêring dier rotsen oorzaak is eener ongemeene weelderigheid. De wijn stok, die den niet zeer getrokken Auvergner oplevert, groeit er voorspoedig; ook worden er onderscheidene delfstoffen gevonden.
Auvergne is het land der oude Averners, die eens een magtigen en grooten volksstam vormden. Aan het hof van hun koning Luérius (200 vóór Chr.) heerschte groote pracht. Men had er zelfs gymnasiën en schouwburgen. Zijn zoon en opvolger Betultus streed met de Aeduërs en met de Romeinen, maar werd eerst door den consul Domitius Ahenobarbus en vervolgens door den consul Fabius Maximus geslagen. In den laatsten strijd werd hij met zijn zoon Congentiacus gevangen genomen, zoodat hij met dezen luister moest bijzetten aan den triomf des consuls. Later kwam er het volk in opstand onder Vercingetorix, die door de Galliërs tot opperhoofd gekozen, maar door Caesar gevangen genomen en op diens bevel te Rome onthoofd werd. Auvergne werd toen, als een deel van Aquitania, een Romeinsch wingewest. Later werd het door de West-Gothen in bezit genomen, die wederom door de Franken werden verdreven. Nu eens was het eene Frankische provincie, dan weder had het zijne eigene graven, en eindelijk werd het met Frankrijk vereenigd.
