is een Latijns woord, dat aan gene zijde, verder betekent. Het wordt zelfstandig gebruikt als aanduiding van een heethoofd (de ultra’s ener partij) en verder in samengestelde woorden als:
Ultramarijn, een blauwe, minerale kleurstof, die in de natuur voorkomt als „lapis lazuli” of lazuursteen.
Ultramarijn vormt een zacht poeder, dat lichtecht is, maar door zuur aangetast wordt. Behalve als verf vindt ultramarijn uitgebreide toepassing voor het blauw maken (denk aan: blauwsel) van de was, van papier en van suikerwerk. De stof heet ultramarijn (overzee), omdat zij over zee uit China aangevoerd werd.
Ultramontaan wil letterlijk zeggen: „van gene zijde van de bergen”, in dit geval de Alpen. Het wordt soms gebruikt door niet-katholieken, om daarmee op een onaangename wijze aan te duiden de gelovige katholieken, die dan boven vaderland en volk het gezag „van gene zijde der bergen” zouden stellen. Zo iets van: „Rooms bovenal; en al het andere, voorzover dat dan nog mogelijk is.” Geen wonder, dat de Katholieken zelf dit wrange woord afwijzen.
Ultraviolet. Behalve de met het oog waarneembare kleuren van het licht, die we in den regenboog en het spectrum (zie aldaar) zien, bestaan er nog lichttrillingen, die op ons netvlies geen indruk maken.
Deze trillingen (zie: Kleur) liggen in het spectrum nog voorbij het violet, vandaar dat men ze ultra-violet noemt.
