Wanneer de onderhandelingen over een geschil van betekenis tussen twee staten zijn vastgelopen, tracht een der partijen de andere soms nog tot toegeven te dwingen door een laatste verklaring of een ultimatum, waarin zij aangeeft, wat de tegenpartij moet doen, om krasse maatregelen te voorkomen.
Meestal wordt de betrokken mogendheid een korte bedenktijd gelaten om de gestelde eisen al of niet in te willigen. Wordt het ultimatum verworpen of niet beantwoord, dan volgt niet zelden onmiddellijke verbreking van de diplomatieke betrekkingen, en daarna veelal een oorlogsverklaring.
Een voorbeeld van een ultimatum uit de jongste geschiedenis zijn de krasse eisen, die de toenmalige Oostenrijks-Hongaarse monarchie in 1914 aan de Servische regering stelde en die de directe aanleiding werden tot den Wereldoorlog.