Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Oorlog

betekenis & definitie

is de georganiseerde strijd tussen staten of tussen een groep burgers en de regering (burgeroorlog). De redenen, waarom men oorlog voert, zijn velerlei; veroveringszucht, neiging tot uitbreiding van gebied, godsdiensttwisten, roem van veldheren of koningen enz.

In onzen tijd is het veelal het uiterste middel, om een geschil tussen twee of meer staten op te lossen, of het middel van een staat om zich, nadat alle andere mogelijkheden zijn uitgeput, met geweld ’ van wapenen r e c h t te verschaffen. Men kan onderscheid maken tussen vesting- en veldoorlog; de laatste wordt weder verdeeld in bewegings- of stelling-oorlog.

In 1914 heeft men den Wereldoorlog, althans op het Westelijke front, de beide hierbedoelde phasen zien doorlopen. De oorlogstoestand tussen de staten kan intreden als gevolg van een oorlogsverklaring of zelfs van een u l t i m a t u m.

Denk maar eens aan het noodlottige ultimatum, door Oostenrijk aan Servië gesteld, dat den Wereldoorlog voorafging; het liet de keuze tussen inwilliging van een aantal eisen op korten termijn óf oorlog.Er bestaat een militaire wetenschap, krijgskunde genaamd, die de grondslagen der oorlogvoering omvat. Deze wetenschap is natuurlijk buitengewoon moeilijk in praktijk te brengen, omdat de onophoudelijk wisselende toestanden op de slagvelden plotselinge en snelle beslissingen noodzakelijk maken, waarvan de draagwijdte nauwkeurig moet zijn berekend. Je kent uit de wereldgeschiedenis, ook uit den jongsten oorlog, de namen van de mannen, die op dit gebied genialiteit bezaten, o.a. Alexander de Grote, Hannibal, Caesar, Napoleon, von Moltke, Foch, enz. Er bestaat een aantal internationale verdragen, dat ten doel heeft elk nodeloos oorlogsgeweld te voorkomen, door voor de oorlogshandelingen zekere beperkingen te stellen. Er is in den wereldoorlog van vele van deze verdragen niet veel terecht gekomen en het is te vrezen, dat het in een eventueel volgenden oorlog niet anders zal zijn, al is b.v. alleen al de Rode-Kruis Conventie, die door normaalbeschaafde naties ook in den oorlog wordt toegepast, een belangrijke schrede vooruit, met vroeger vergeleken.

Een wapenstilstand is een onderbreking van de vijandelijkheden tussen de oorlogvoerende partijen op grond van een overeenkomst. Men onderscheidt: wapenschorsing, bijzondere en algemene wapenstilstand. Een wapenschorsing geldt meestal alleen maar voor een enkele plaats of plaatsen en voor weinige uren en wordt meestal gebruikt voor het vervoeren van doden en gewonden. Een bijzondere wapenstilstand geldt gewoonlijk ook slechts voor een bepaalde plaats en voor enkele dagen; b.v. voor het voeren van onderhandelingen over de overgave ener vesting.

Een algemene wapenstilstand is meestal de voorbode van den vrede. Zij wordt weliswaar door de opperbevelhebbers gesloten, doch eerst na overleg met de betrokken regeringen. Zo sloten de bevelhebbers der Geallieerden 11 November 1918 den algemenen wapenstilstand met de Duitsers, die het vredesverdrag voorafging.