Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Oerwoud

betekenis & definitie

Dit woord roept herinneringen wakker aan de avonturen van de ontdekkingsreizigers in Afrika en Amerika, langs de Congo-rivier, in de wildernis aan beide oevers van den Amazonestroom, aan de Dajaks in Borneo en aan de Papoea’s van Nieuw-Guinea. Dat zijn de voornaamste landen met het ongerepte bos, waar de mens nog niet in doorgedrongen is, het oerwoud, waar slechts slangen en ander kruipend gedierte, insecten en weinige vogels in huizen.

Drassig is de bodem en de schaarse paden, die door het bos kronkelen, zijn de „wegen”, die de grote wilde dieren, vooral de neushoorn en de olifant, platgetrapt en geëffend hebben. De lucht is hier broeierig heet en vochtig, en in de regenperiode sijpelt het hemelwater lauwwarm door het bladerendak.

De bomen staan zo dicht bij elkaar, dat geen zonnestraal tot den bodem doordringt. Hier heerst zelfs op vollen middag donkergroene, zwoele schemering.

Lianen en slingerplanten hangen van alle takken omlaag, en vormen een ondoordringbaar vlechtwerk.Klimvarens en woekerplanten, waaronder orchideeën, hechten zich aan de stammen, en veelkleurig bloeiende planten nestelen zich in de oksels der takken. In het lover krijsen papegaaien en apen.

In de wouden der kultuurlanden heeft de mens op groei en dichtheid invloed uitgeoefend. Hij bepaalt, welke stammen groeien mogen en welke gerooid worden. Hij baant wegen door het dichte struikgewas en ruimt hinderpalen stelselmatig op. In het oerwoud echter voeren de planten onverbiddelijk en onbelemmerd den strijd om het bestaan; hier geldt het recht van den sterkste. De krachtigste bomen onttrekken de voedingsstoffen aan de zwakke, die achterblijven in ontwikkeling en verdwijnen. Waar ten slotte, vermolmd of door het hemelvuur getroffen, een woudreus ter aarde stort, daar schiet spoedig jong hout op, dat op een gunstige gelegenheid wachtte om zijn takken te kunnen uitstrekken naar omhoog. En het lijk van den gevallene levert de meststoffen, de voeding, waar de jonge generatie op teert.

Dat is het oerwoud en hoe romantisch het lijkt, het is een gevaarlijke verblijfplaats voor den beschaafden mens. Menige pionier der wetenschap, die er in doordrong, is er te gronde gegaan, verdwaald, al had hij ook kompas en sextant, bezweken onder de ontzaglijke vermoeienissen der reis, uitgeput door gebrek aan voedsel of uitgeteerd door sluipende koortsen.