Desiderius Erasmus is een van de beroemdste Nederlanders geweest. Hij werd in 1466 in Rotterdam geboren; hij heette eigenlijk Geert Geertszoon en leefde in een tijdperk, waarin het aan beweging op geestelijk gebied niet ontbrak.
Nadat eeuwen lang godsdienst en wijsbegeerte in vollen vrede naast elkander bestudeerd waren en de wijsbegeerte niet tegen den godsdienst was ingegaan, kwam daaraan in den loop van de 15de eeuw een einde.
Het uit Italië komende humanisme verstoorde de eensgezindheid, die er heerste tussen den godsdienst en de Middeleeuwse wijsbegeerte.
Het humanisme was een beweging, die de belangstelling voor de oude Griekse en Romeinse beschaving weer deed opleven. Hierdoor las men weer de Griekse en Romeinse filosofen, die vaak met den godsdienst niet veel op hadden en in ieder geval van een Christelijken godsdienst niets hadden kunnen weten.
Toen het humanisme ook Nederland bereikte, werd Erasmus een van de. merkwaardigste vertegenwoordigers van deze richting. Nadat hij eerst jaren lang op de beroemde school van de „Broeders des Gemenen Levens” te Deventer was geweest, werd hij Augustijner monnik te Gouda. Daar maakte hij voor het eerst kennis met het humanisme.
In 1493 stelde men hem in de gelegenheid zijn theologische en filosofische studiën in Parijs te voltooien, in Parijs, dat reeds toen ter tijd een middelpunt van geestelijk leven was...
In 1499 verbleef hij enigen tijd in Engeland en zijn contact met Thomas Moore maakte, dat hij geheel tot het humanisme overging. In 1506 zette hij zijn theologische studie voort in Italië, waar hij in Turijn doctor in de theologie werd.
Het een en ander bewerkte, dat hij een kritischen kijk kreeg op den godsdienst en op de misbruiken, die bij de uitoefening van den godsdienst ingeslopen waren. Hoewel hij nooit zover is gekomen als Luther, dien hij zelf weer bestreed, werd hij toch door velen in dien tijd als een ketter beschouwd.
Na zijn bezoek aan Italië trok hij nog door verscheidene landen en kwam vervolgens te Bazel, dat toen een centrum van humanisten was, en daar leefde en werkte hij met korte onderbrekingen tot zijn dood toe (1536).
Hij is dus niet veel in Nederland geweest; slechts af en toe bezocht hij ons land.
In Nederland bond niets hem, hij had er geen familie en de wetenschap betekende er weinig in dien tijd, terwijl juist voor Erasmus de klassieke studiën boven alles gingen.
In Rotterdam is een standbeeld voor hem opgericht.
Zijn vele geschriften genieten ook thans nog een grote vermaardheid. Enige van de bekendste werken zijn: Colloquia en de Lof der Zotheid, een uitgave van het Nieuwe Testament in ’t oorspronkelijke Grieks en uitgaven van werken van verschillende oude Romeinse schrijvers en Kerkvaders met toelichtingen en beschouwingen daarover, die legio zijn.
