Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Dathenus

betekenis & definitie

Pieter Daten (Datheen), die geleefd heeft van 1531 of 1532—1588 en naar de gewoonte dier dagen met den Latijnsen naam Petrus Dathenus wordt genoemd (denk aan Grotius voor Hugo de Groot) was een bekend predikant, wiens naam nog altijd onder ons volk voortleeft. Hij dankt zijn bekendheid voornamelijk aan zijn berijmde bewerking der psalmen.

Eerst was hij Karmelieter-monnik, later ging hij tot de Hervormden over; in 1555 werd hij predikant bij de Hollandse vluchtelingengemeente te Frankfort a.d. M. en vervolgens bij die te Frankenthal bij Worms. Daarna vinden wij hem in Vlaanderen terug, waar hij als hagepreker buitengewoon moedig optrad in dien tijd van vervolging tegen de „nieuwe Leer”. Een tijdlang heeft Dathenus, als raadsman en commissaris van prins Willem van Oranje, ijverig gewerkt om in de door de Geuzen veroverde steden in Holland en Zeeland orde te scheppen, zowel op kerkelijk als op politiek gebied. In 1378 was hij voorzitter van de eerste Dordse synode — zie ook: Synode. Later kwam hij, jammer genoeg, in scherp conflict met den Prins en was hij een van de z.g. „preciese Gereformeerden”, die Willems verdraagzame plannen om tot een godsdienstvrede te komen, hebben doen mislukken. Na een veelbewogen leven stierf hij te Elbing bij Danzig in 1588. Hij was een krachtige figuur met een ijzeren werkkracht en een onwrikbare overtuiging; evenwel geneigd tot dweepzucht en overgrote heftigheid.

Zijn psalmberijming uit het Frans is door de eeuwen heen beroemd gebleven, eveneens zijn vertaling van den Heidelbergsen Catechismus.

De psalmen van Datheen worden in enkele Zeeuwse kerken nog steeds gezongen.