Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Danton

betekenis & definitie

Georges Jacques Danton is één der belangrijkste figuren uit de I'ranse Revolutie.

Met Marat en Robespierre behoorde hij tot de felste voorstanders van de nieuwe denkbeelden: het volk een beslissenden invloed te geven in de regering. Vele clubs waren ontstaan, om deze denkbeelden te bespreken en te propageren. Danton was lid van de club der Cordeliers, die zo genoemd werden, omdat ze in een klooster, dat vroeger aan de orde der Minderbroeders behoord had, vergaderden.

Danton was den mensen in het begin te revolutionair, maar toen het volk zag, dat Koning Lodewijk XVI met de vijanden van Frankrijk heulde, kwam het al spoedig in de richting van Dantons denkbeelden. Toen ’t volk dan ook in 1792 de Parijse Commune, gemeenteraad, veranderde, benoemde het daarin naast Marat en Robespierre ook Danton.

Den dag daarop werd de Koning geschorst. Nu men geen Koning meer had, moest een grondwetsherziening plaats hebben en hiervoor moest volgens de bestaande grondwet een zgn. Nationale Conventie door ’t volk gekozen worden, die deze wijziging tot stand zou brengen. De regering zou, totdat deze gereed was, gevormd worden door een Voorlopig Uitvoerend Bewind; hierin werd Danton het voornaamste lid. In die weken, van II Augustus tot 20 September 1792, heeft Danton als een razende gewerkt. De bevolking verkeerde in een paniekstemming, doordat de vijanden (Pruisen en Oostenrijk) steeds dieper Frankrijk binnentrokken.

Uit dezen groten angst verklaart men wel de zogenaamde Septembermoorden, het ombrengen van de tegenstanders der revolutie. Danton heeft deze moorden niet willen beletten, omdat hij ze voor noodzakelijk hield voor de rust in Frankrijk.

Dantons populariteit was reusachtig. Den 2isten September 1792 verklaarde Danton in de nieuw bijeengekomen Nationale Conventie, Frankrijk tot een „één en ondeelbare republiek.” In den winter van 1792—1793 stemt Danton ook vóór ’t doodvonnis van Lodewijk XVI, die wegens hoogverraad was aangeklaagd.

In April 1793 werd hij lid van ’t nieuwe uitvoerende bewind, het zogenaamde Comité de Salut Public, in het bijzonder belast met de leiding der buitenlandse zaken. Weer dreigde de buitenlandse vijand, maar door de verdeeldheid der partijen kon de Conventie niets bereiken.

Ten einde raad laat Danton dan de Conventie van zijn tegenstanders zuiveren (2 Juni 1793) en dan begint het Schrikbewind. Al die inspanning had Danton geknakt en hij trok zich terug uit het openbare leven. Dan blijkt in den winter 1793—94, dat alle politieke partijen door zeer ernstige corruptie zijn aangetast; ook Dantons vrienden hadden zich laten omkopen. Toen de aanhangers van Hébert (zie: Cordeliers) gestraft waren, werd Robespierre overgehaald, nu ook tegen de aanhangers van Danton, o.a. Camille Desmoulins en Delacroix, en Danton zelf, op te treden. Robespierre laat Danton dan gevangen nemen en brengt hem voor een speciale rechtbank.

Danton gaat hier fel tegen te keer, de Nationale Conventie beticht hem dan van belediging van de regering en hij wordt ter dood veroordeeld. Denzelfden dag eindigt hij zijn leven onder de guillotine. Een zeer bekwaam, doortastend man, die een ongelofelijke massa werk heeft verzet, was gevallen.