Het woord ballade betekende oorspronkelijk danslied (in het Provençaals balla da), dus een lied, dat bestemd was om den dans te begeleiden. In de Franse dichtkunst komen heel veel balladen voor, die altijd een vasten vcrm hebben, doch niet altijd dansliederen zijn.
Ze bestaan uit drie coupletten, ieder van acht of tien verzen en uit een apart gedeelte dat „envoi” wordt genoemd.De 15e en 16e eeuw was de bloeitijd van de ballade in Frankrijk en ook in Nederland, waar de rederijkers haar ijverig beoefenden!
Later werd, na een tijd van verval, de ballade weer in ere hersteld. Denk maar aan Rostands Cyrano de Bergerac, die in het eerste bedrijf van het gelijknamige drama al vechtende een ballade dicht.
De oude Engelse volksliederen, die in de 13e en 14e eeuw ontstaan zijn, worden ook balladen genoemd, doch deze zijn heel anders van vorm dan de Franse ballades. Een groot aantal hiervan vertelt de avonturen van Robin Hood, een vermaard boogschutter, die de rijken van hun goederen beroofde, om ze aan de armen te geven.
Sinds de 18e eeuw verstaat men nu meestal onder balladen de gedichten in den trant van die oud-Engelse liederen, romantische verhalen dus; van vrolijken dans en zang is daarin maar zelden meer iets te bespeuren, integendeel — ze zijn vaak somber en griezelig, speciaal ook de Duitse. Bekende balladen zijn: Heer Halewijn, Van twee koningskinderen, Het daghet in het Oosten en in het buitenland o.a. „Erlkönig” van Goethe en „Childe Harold’s pilgrimage” van Byron. Vele balladen hebben stof geleverd voor muziekstukken, die op hun beurt ook weer balladen worden genoemd.
Bekende balladen-componisten zijn Schubert, Schumann en Loewe.
