In de meeste havenplaatsen moet in de havens en in ons land ook vooral in de rivieren, waaraan de havensteden liggen, een vaargeul voor de schepen gemaakt en op diepte gehouden worden. Vele havensteden liggen aan de mondingen van rivieren en de stroom voert voortdurend zand en grint, kalkdeeltjes en plantendelen mee, die aan de monding bezinken en ondiepe plaatsen vormen, zand- of modderbanken, terwijl ook de zee zand en schelpen aanspoelt.
Opdat de schepen op deze banken niet vastlopen, moeten de aangevoerde en aangespoelde stoffen onophoudelijk uit de vaargeul verwijderd worden. Dezen arbeid noemt men baggeren en de machines, die het werk verrichten, heten baggermolens.We kennen de baggermolen met schoepen, emmers of sterke metalen bakken met scherpe kanten voor het verwijderen van zand en modder. Deze machine, die op een schip wordt opgesteld, bestaat uit een over twee assen lopenden ketting zonder eind (z.g. paternosterketting). Aan de geledingen van den ketting zijn schoepen (of bakken) bevestigd. De ketting loopt in een trog van het schip uit, schuin in het water. Het benedeneinde raakt den grond. Wordt nu de bovenste as gedraaid, hetzij door middel van menselijke spierkracht, hetzij door een stoommachine of motor, dan loopt de ketting over de assen, de schopbladen graven zich in den grond, scheppen de zand- of moddermassa en voeren deze omhoog' tot aan de bovenopening van den trog, waar ze in een modderschuit gestort worden. In verband met de uiteenlopende diepte van het water kunnen ketting en trog meer of minder steil gericht worden. Dit geschiedt door middel van een tros.
Soortgelijke baggermachines waren reeds in de 17de eeuw in Nederland onder den naam baggermolens in gebruik.
Deze baggermachines zijn in den loop der tijden verder geperfectionneerd en worden dan ook nog steeds gebruikt. De molen is in staat niet alleen zand en modder, maar ook grint en grotere stenen te scheppen; ook kan de ketting loodrecht omlaag gericht worden, zodat deze machine bijzonder geschikt is voor het graven van de gaten, nodig voor het funderen van brugpeilers.
Reeds in de 2e helft der vorige eeuw werden voor baggerwerken van groteren omvang, zoals het aanleggen en uitbreiden van havens, reusachtige pompen gebruikt, de z.g. centrifugaalpompen. De zuigkracht van deze machines is zeer groot, doch zij zijn alleen maar geschikt voor de verwijdering van zachte grondsoorten, zoals fijn zand en modder.
Reeds bij de oudste beschaafde volken waren baggerwerktuigen in gebruik, maar eerst sedert de 16de eeuw kan men van baggermachines spreken. Men beweert, dat de eerste baggermolen in 1591 door Varantius gemaakt werd. In 1796 werd in Engeland voor het eerst stoomkracht bij deze machines gebezigd. Tegenwoordig zijn baggermolens overal in gebruik. Een belangrijke taak heeft de baggermachine in het Suezkanaal te verrichten. Dit belangrijke kanaal, dat in het Oosten en Westen door woestijnen is ingesloten, wordt voortdurend met verzanding bedreigd en slechts door onophoudelijk en stelselmatig baggeren kan de vaargeul op de vereiste diepte gehouden worden.
Vooral de Nederlanders hebben grote bekwaamheid in het vervaardigen van baggermachines. Vanuit alle delen, der wereld komen dan ook bestellingen naar ons land.
Onze grote zeesleepboten brengen dan, in vaak heel zware en moeilijke reizen, deze baggermachines naar de plaats van bestemming.
