gemeente in Noord-Holland (arrond. Haarlem, kanton Zaandam), gelegen aan de Zaan, bevat tevens de buurtschap WestKnollendam en telde 1 Jan. 1906: 6391 inw.
Kiesd. Zaandam; pers. bel. 6de klasse. Het dorp W., langs de Zaan, heeft ongeveer 6000 inw.; verscheidene kerken, deftig gemeentehuis; groote fabrieken en pakhuizen; centrum der grootindustrie en van den groothandel der Zaanstreek. De naam van het dorp wijst Wapen van blijkbaar op zijn oosprong. Er was daar ter plaatse n.l. een veer, waar men van de westzijde der Zaan naar de oostzijde, op welke het veel oudere dorp Wormer lag, kon oversteken. In den aanvang der 16de eeuw wordt reeds de naam W. vermeld, maar de plaats bestond destijds uit 14 of 15 huisjes van visschers, die er zich tot het uitoefenen van hun bedrijf hadden neergezet.
Allengs nam het getal der bewoners toe en begon men meer en meer het ongerief te gevoelen, dat zij, om hun godsdienstplichten waar te nemen, zich naar het afgelegen Westzanen moesten begeven. Derhalve vervoegden zij zich aan het bisschoppelijk hof van Utrecht met het verzoek, om bij hun huizen een kapel te mogen bouwen. De bisschop bewilligde, de graaf van Holland gaf verlof, en het bedehuis werd gebouwd. Van de omwenteling, welke Noord-Holland aan de spaansche heerschappij onttrok, had W., benevens andere plaatsen in den omtrek, veel te lijden. De Spanjaarden, gedurende den winter van 1574 van Assendelft naar Wormer getrokken zijnde en dit dorp op een deerlijke wijs uitgeplunderd hebbende, bemachtigden op hun terugtocht W., ondanks een sterke, aldaar tegen hen opgeworpen schans, en legden het dorp in de asch. Dadelijk nadat de rust in deze streken was teruggekeerd, werd met den herbouw een aanvang gemaakt, en omstreeks 1600 telde het weer een 100-tal huizen.
