(grieksch Romanos) naam van verschillende byzantijnsche keizers:
R. I (Lacapenus (Lecapenus), 920—944, verdrong den jongen keizer Constantijn VII Porphyrogennetus, zijn schoonzoon, voor langen tijd van de regeering. Na herhaalde mislukte opstanden werd R. ten slotte door zijn eigen zoons 19 Dec. 944 van den troon gestooten; hij overl. 948 in <een klooster op het eiland Prote in de Propontis.
R. II, 959—963, geb'. om'str. 940 als zoon van keizer Constantijn VII, volgde zijn vader op den troon; onder hem heroverde Nicephorus Phocas 961 het door de Arabieren bezette eiland Creta voor het byzantijnsche rijk. R. overl, reieds 15 Maart 963, naar m'en zegt vergiftigd door zijn gemalin Theophano.
R. III Argyrus, 1028—34, uit een voorname familie van Hierapolis in Phygië, werd op 60-jarigen leeftijd door den doodzieken keizer Constantijn VIII gedwongen, diens oudste dochter Zoë tot echtgenoote te nemen; drie dagjen later kwam' hij door den dood van Constantijn op den troon. Hij was geleerd en zacht, doch in zijn oorlogen tegen de Arabieren ongelukkig. Zijn gemalin Zoë liet hem 11 April 1034 door haar Michael (IV) in het bad verdrinken.
R. IV Diogenes, 1068—71, zoon van den generaal Constantijn Diogenes, werd door de keizerin-moieder Eudocia Macrembolitissa (Jan. 1068) tot haar gemaal verheven. In Constantinopel door den naijver van den zwager der keizerin, Johannes Ducas, en de oppositie van Michael Psellus ten zeerste bedreigd, voerde R. aanvankelijk den oorlog tegen de Seldsjoeken op de oostelijke grens, doch geraakte 1071 in gevangenschap. Door sultan Alp-Arslan onder billijke voorwaardien weer vrijgelaten, vernam R. dat Ducas in Constantinopel de keizerin onttroond en haar zoon uit het eerste huwelijk, Michael VII Ducas, op den troon verheven had. In den tegen de nieuwe machthebbers in Klein-Azië begonnen oorlog werd R. verslagen, tot afstand gedwongen en van het gezicht beroofd; enkele dagen later overl. hij (Oct. 1071).
