heet in de theologie eene richting, welke slechts zulke godsdienstige waarheden aanneemt, die door de menschelijke rede uit zich zelve kunnen worden gekend. Rationalistische neigingen zijn in de geschiedenis der theologie in alle tijden voorgekomen, doch als systeem werd het R. eerst in de 17de eeuw uitgewerkt, vooral in Engeland (Ed.
Herbert Cherbury, Thom. Hobbes). Zijn hoogste vlucht nam het R. na het midden der 18de eeuw, toen het zich in Duitschland vooral tegen den Bijbel kantte. Zoowel in het katholieke als in het geloovig-protestantsche kamp vond het R. zijn bestrijders, terwijl het anderzijds niet te ontkennen valt, dat het R. op het gebied der katholieke en vooral op dat der protestantsche theologie een diepingrijpenden invloed heeft uitgeoefend.