Orchomenos, naam van twee vermaarde steden van het oude Griekenland. 1) 0. in het oosten van Arcadië, ten n. van Mantinea; haar gebied was over het geheel bergachtig (den Oligyrtus in het n. en den Traehy in het o.). De stad zelve was hoog en sterk gelegen, doch werd in den peloponnesischen oorlog door de Atheners ingenomen.
Na vele lotwisselingen in den macedomischen tijd voegde O. zich eindelijk bij het achaeïsch verbond, doch schijnt vervolgens in verval geraakt te zijn. Ten z. van de oude verrees echter een nieuwe stad, waarin bezienswaardige heiligdommen van Ppseidon en Aphrodite gevonden werden. Overblijfselen van O. bij het dorp Kalpaki. 2) Een der oudste en beroemdste steden van Beotië, de hoofdstad van een machtig rijk dat door eigen koningen bestuurd werd. O. lag in een vruchtbaar dal, daar waar de Cephissus in het meer Copaïs valt, doch werd later ten gevolge van overstroomingen en daardoor ontstane moerassen verder noordwestwaarts op de helling van het Acontiongebergte opgebouwd, op welks top de acropolis lag. In het vervolg behoort zij tot het boeotisch bondgenootschap, tot dat de Thebanen haar in 337 v. C. geheel verwoestten.
Hoewel zij door Philippus II of Alexander herbouwd werd, kwam zij nooit weer tot eenig aanzien. Van het merkwaardige gebouw, de overoude schatkamer van Minyas, zijn nog eenige bouwvallen staande gebleven. Ten n. van de stad lag een tempel van Hercules; ook van de acropolis bestaan nog belangrijke overblijfsels bij het dorp Sripoe.
