naam van een tweetal byzantijn-
1) M. I Comnenus, 1143-80, geb. 1122, was een zoon van keizer Joannes Comnenus en kwam bij den dood van zijn vader, 8 April 1143, aan de regeering. In 1144 huwde hij met Bertha (Irene), een bloedverwante van den duitschen keizer Koenraad III. Na het overwinnen der gevaren, hem door den rooftocht der siciliaansche Noormannen in 1147 naar Griekenland en den tweeden kruistocht (1147 en 1148) bereid, gelukte het hem, zich voor langen tijd het besliste overwicht op de Seldsjoeken in het oosten van Klein-Azië en op de fransche ridderstaten in Syrië te verzekeren. In Europa bracht hij niet alleen Servië (1151) weer onder zijn heerschappij, maar maakte ook het rijk der Magyaren (1168) tot een byzantijnschen vazalstaat. Minder succesvol in zijn gevechten tegen de sicil. Noormannen en de Venetianen, overspande hij zijn krachten door de pogingen, om in verbond
met de oosterlingen, met de hulp van den paus en van de Lombarden, den duitschen keizer Frederik I Barbarossa uit Italië te verdringen en de kroon van het westersch romeinsch keizerrijk voor zich te verwerven. Toen deze in 1161 begonnen pogingen eindelijk door het sluiten van den vrede tusschen Frederik I en de Curie te Venetië in den zomer van 1177 verijdeld werden, had de nederlaag, door de Seldsjoeken in 1176 het groote leger van ruiters bij het phrygische Myriocephalum toegebracht, keizer M. zijn militairen roem ontnomen. Hij overleed 24 Sept. 1180.
2) M. II Palaeologus, 1391—1425, geb. 1348, zoon van keizerJoannes V, speelde reeds tijdens de regeering van zijn vader een belangrijke politieke rol en aanvaardde na diens dood, 16 Febr. 1391, de regeering. Hij voerde een jarenlangen oorlog met de Turken onder Bajazet, die ten laatste Manuels neef Joannes ondersteunde en M. dwong, 4 Dec. 1398, dien als medebestuurder te erkennen (zie Joannes VII). De vriendschap, welke M. met den jongen sultan Mohammed I in 1410 sloot, bezorgde hem de teruggave van verschillende grieksche steden en een lange reeks vreedzame jaren. Toen Mohammed echter in 1421 overleed, hervatte de nieuwe sultan Murad II de oude vijandschap der Osmanen tegen de Grieken. In 1422 weerstond de hoofdstad Konstantinopel nog aan zijn aanvallen; maar in een vredesverdrag van 22 Febr. 1424 moest M., reeds zwaar ziek, vele steden afstaan en daarbij schatplichtig worden aan de Turken. Zijn zoon Joannes VIII nam vervolgens de regeering over; M. zelf overleed 21 Juli 1425 als monnik in een klooster.
