of Groningerdiep, inham der Noordzee tusschen de provinciën Groningen en Friesland, volgens overlevering ontstaan omstreeks het begin der 9de eeuw en uitgebreid in 1223. In de laatste eeuwen is zij echter verscheidene malen verkleind.
In de 13de eeuw liep de zee tot in de nabijheid van Kollum, Visvliet en Grijpskerk, waarbij de Lauwers reeds bij Visvliet, waar toen een sluis was, de golf bereikte. Door indijkingen is deze teruggedreven; in 1529 werd het Nieuw-Kruisland gewonnen. In 1729 vergrootte men het polderland door het leggen der Dokkumer-NieuweZijlen en in 1793 door het bedijken van het Ruige zand. Bijna 30 jaar geleden is men begonnen met de Hunse of het Reitdiep af te sluiten, waardoor de geheele z.o. inham der Lauwerzee, met uitzondering der geulen voor de uitwatering en scheepvaart, in land kon veranderen. De afsluiting had plaats van Zoutkamp in een rechte lijn naar het z.w., tot den Nitterts- of Frieschenhoek van NieuwKruisland. Twee sluizen zijn er in den nieuwen dijk om iedere provincie een afzonderlijke waterloozing te verzekeren.
