De hersenen worden veelvuldig in haar verrichtingen gestoord; deze stoornissen treffen zoowel de geestelijke (psychische) en de zintuigelijke (sensorieele) als de gevoels(sensitieve) en bewegings(motorische) verrichtingen. De oorzaken van zoodanige stoornissen zijn hetzij veranderingen van de hersenen zelve (hersen- of hersenvliesziekten), of ontmenging en vergiftiging van het bloed, of eindelijk overprikkeling der zenuwen.
De stoornissen in de verrichtingen der hersenen doen zich voor als krankzinnigheid, hallucinaties, illusies of zinsbegoochelingen, slaapzucht, verdooving, bewusteloosheid, onmacht, slapeloosheid, duizeligheid, hoofdpijn, ongewone gewaarwordingen, verlies van een of ander zintuig, krampen, verlammingen (vooral halfzijdige), gevoelloosheid. Tot de directe H. behooren: ontstekingen, bloedingen (hersenberoerte), verweeking, verharding, bloedledigheid, ophooping van water, woekeringen, uittering, , mechanische beleediging, hersenschudding. De behandeling der H. is al naar de oorzaak en den bijzonderen aard van het ziektegeval zeer verschillend. In den nieuwsten tijd heeft de heelkundige (operatieve) behandeling veler H. (ontsteking, absces, epilepsie enz.) belangrijke vorderingen gemaakt.
