(Scheikunde) scheikundige of chemische grondstoffen, oerstoffen, scheikundig enkelvoudige lichamen, zoodanige stoffen die met de heden ten dienste staande middelen niet in twee of meer andere stoffen gescheiden kunnen worden. In het begin der 20tr eeuw waren 76 elementen bekend. Deze zijn onderling zeer verschillend; een groep onder hen onderscheidt zich van de andere, doordat zij in hun eigenschappen veel overeenkomstigs vertoonen ; van deze zijn er eenige reeds lang onder den naam van metalen bekend, bijv. goud, zilver, koper, lood, enz. Onder de andere elementen zijn er eenige gasvormig, andere vloeibaar en weer andere vast; door sommige eigenschappen onderscheiden zij zich echter van de metalen, deze noemt men niet-metalen of metalldhlen, bijv. kool, zwavel, phosphorus. Men verdeelt dus de enkelvoudige stoffen gewoonlijk in twee klassen: de metalen en de niet-metalen. Deze verdeeling is echter over het geheel niet scherp en steunt op wankelende en onzekere kenmerken, ten gevolge waarvan eenige elementen door den een onder de metalen, door den ander onder de niet-metalen gerangschikt worden. De nieuwe chemie heeft deze indeeling geheel verlaten: men groepeert de elementen thans naar hunne scheikundige eigenschappen in elementenfamiliën. De 76 enkelvoudige stoffen zijn het materiaal, waaruit het gebouw der scheikundige wetenschap is opgetrokken: alle stoffen, die tot nu toe aan een chemisch onderzoek werden onderworpen. bevatten er één of moer van. In onderstaande lijst vindt men de tot nu toe bekende enkelvoudige stoffen aangegeven: alle elementen hebben een symbool of scheikundig teeken (zie Scheikundige teekens), dat tegelijk den naam aangeeft en een atoom ervan, derhalve het atoomgewichtsgetal, voorstelt:
1 Aluminium Al
2 Antimoon Sb
3 Argo Ar
4 Arsenicum As
5 Baryum Ba
6 Beryllium Be
7 Bismuth Bi
8 Boor B
9 Broom Br
10 Cadmium Cd
11 Calcium Ca
12 Caesium Cs
13 Cerium Cc
14 Chloor Cl
15 Chroom Cr
16 Erbium Er
17 Fluor F
18 Gadolinium Gd
19 Gallum Ga.
20 Germanium Ge
21 Goud Au
22 Helium lie
23 IJzer Fe
24 Induum In
25 Iridium Ir
26 Jodium I
27 Kalium K
28 Kobalt Co
29 Koolstof C
30 Krypton Kr
31 Koper Cu
32 Kwikzilver Hg
33 Lanthianum La
34 Lithium Li
35 Lood Bb
36 Magnesium Mg
37 Mangaan Mn
38 Molybdeum Mo
39 Natrium Na
40 Neodymium Nd
41 Neon* Ne
42 Nikkel Nt
43 Niobium Nb
44 Osmium Os
45 Palladium Pd
46 Phosphor P
47 Platina Pt
48 Praseodynium Pr
49 Rhodium Kit
50 Rubidium Rb
51 Ruthenium hu
52 Samarium Sa
53 Scandium Sc
54 Selenium Se-
55 Silicium Si
56 Stikstof N
57 Strontium Sr
58 Tantalium Ta
59 Tellurium Tc
60 Thallium Tl
61 Thorium Th
62 Thulium Tu
63 Tin Sn
64 Titanium Ti
65 Uranium U
66 Vanadium Vd
67 Waterstof H
68 Wolframium W
69 Nenouium Ne
70 Ytterbium Yb
71 Yttrum Yt
72 Zilver Ag
73 Zink Zi
74 Zirkonium Zr
75 Zwavel S
76 Zuurstof O
Eenige der elementen komen in groote hoeveelheden voor en zijn algemeen verspreid; zuurstof b v. is in den dampkring, in het water en m de vaste aardkost in zulk een groote hoeveelheid voorhanden, dat haar gewicht ongeveer de helft van het gewicht der gelieelc aarde uitmaakt; andere elementen daarentegen (erbium, indium, enz.) worden slechts op enkele plaatsen-en dan nog bij zeer geringe hoeveelheden gevonden. Vermoedelijk bevat onze planeet nog meer E. dan de genoemde. Steeds worden er nieuwe en betere methoden van onderzoek gevonden en door middel daarvan worden dikwijls nieuwe elementen ontdekt. Zoo heeft de methode der xpectraul«imlffse in weinige jaren vele. nieuwe elementen (allereerst caesium, mbidium, indium en thallium) doen kennen. Ook is het mogolijk dat sommige stoffen, die thans als elementen worden beschouwd, later door verbeterde hulpmiddelen in eenvoudiger bestanddeelen zullen ontleed worden. Vele stoffen, die voorheen voor elementen gehouden werden, zijn bij nader onderzoek verbindingen gebleken. Door de spectraal-analyse is het mogelijk geworden om de aanwezigheid van vele der ons bekende enkelvoudige stoffen ook in de zon en de vaste sterren aan te toonen, met dezelfde nauwkeurigheid en zekerheid, waarmede het voorkomen daarvan in de stoffen op aarde kan worden aangewezen
