Dundee

betekenis & definitie

Stad en parlementsdistrict (2 afgevaardigden) in het schotsche graafschap Forfar, 70 km. n.n.o. van Edinburg, na Edinburg en Glasgow de volkrijkste stad van Schotland en na Leith en Aberdeen de belangrijkste havenplaats van de sehotsche oostkust, ligt aan den noordoever van den Tayboezem, waarover hier, sinds de instorting van de oude brug, 28 Dec. 1879 de nieuwe, 3593 yards lange Tay-brug werd gebouwd. D. telde iu 1901: 160.871 inw.; het heeft een voorde grootste schepen toegankelijke haven, ruime dokken (met een verkeer per jaar van 1/2 millioen ton), een fraai, in 1743 gebouwd raadhuis, een beurs in gricksehen stijl, een 30-tal kerken en kappellen, een merkwaardigen 48 m. hoogen toren (Old-Steple), het Albertlnstituut (met vrije bibliotheek, museum, sehildergalerij enz.), in den gotischen stijl der 15de eeuw, naar teekeningen vanGilbert Scott, 1865—89 gebouwd, de Kinnaird Hall met plaats voor 2000 personen ; Dundee University College, de voornaamste inrichting van hooger onderwijs van D., geïnstitueerd door miss Baxter voor de opleiding van personen van beiderlei geslacht, werd in 1883 geopend, in 1890 met de University van St. Andrews vereenigd, in 1895 echter weer daarvan gescheiden, en had in 1899: 17 docenten en 220 studeerenden ; het leerplan van het college sluit in zich een avondcursus ten behoeve van dezulken die geen geregelden dagcursus kunnen volgen. De oude deelen der stad bevatten vele nauwe en bochtige straten en steegjes,de amphiteatersgewijs oploopende nieuwe stad heeft ruime en breede straten, I). heelt vele openbare parken ; het mooiste daaronder, het Baxterpark, is een gift van David Baxter, den grondlegger der linnenindustrie van D.; het grootste, in het westen der stad, beslaat den Balgay-heuvel. D. voert sinds 1889 den titel van city of eerste-rangsstad, sinds 1892 draagt de burgemeester den titel van Lord Provost. Het bevat vele ziekenhuizen, institutenvoorgebrekkigen, een Incurables’ hospital (geopend 1894) allerlei instellingen van weldadigheid, doofstommen-instituut, krankzinnigengesticht enz 6 km. beneden D. ligt Broughty-Ferry, waar de rijke kooplieden en industrieelen wonen. Dundee is de hoofdzetel der linnen-industrie en van den handel in lijnwaad van GrootBritannië; het meest worden ruwe linnen stoffen vervaardigd (osnaburghs sheetóngs, ducks, dowlas, dril, canvas, cordage); in de linnen-industrie van D. zijn 25.000 arbeiders werkzaam, in de jute-industrie 20.000 ; de hier vervaardigde jutestoffen behooren tot de goedkoopste der in Groot-Britannie vervaardigde textiel-fabrikaten; echter worden ook prachtige jute-tapijten gemaakt, doch vooral emballage-stoffen, paklinnen, zakken enz. Per jaar wmrdt te D. voor ö1^ millioen pond sterling linnen- en jute-stoffen geproduceerd. Verder heeft D. ijzer- en leer-industrie, scheepsbouw, looierijen, terwijl het ook een gezochte marmelade in den handel brengt. D. is ook de hoofdzetel der walvisch- en robbenvangst van Groot-Britannië, en heeft het monopolie van de walvischvangst in straat Davis en de Baffinsbaai. De handelsvloot van D. bestond in 1899 uit 141 schepen, tezamen metende 103 805 ton, waaronder 91 stoomschepen met tezamen 63.950 ton. In 1899 werd in D. ingevoerd voor een waarde van 3.726.885 pond sterling; hoofdartikelen waren: ruwe jute (2.407 792). vlas (490.503), hout (181.193), suiker (159.979), granen (40.242) en papiermaterialen (95.269 pond sterling). In 1899 liepen de haven van D. in: 1603 schepen met tezamen 544.718 ton; uit: 1644 schepen met 530 467 ton; van de ingeloopen schepen kwamen 351 schepen niet 273.461 ton op de groote vaart. D., waar Edward I zich meermalen ophield, werd in 1313 door Bruce ten deele verwoest, in 1385 door den hertog van Lancaster verbrand, in 1645 door den markies van Montrose geplunderd: Karel II hield hier na zijn kroning te Scone in 1650 hof. Op de weigering van D. om zich aan Cromwell te onderwerpen, werd de stad in 1651 door Monk genomen. I). was de eerste stad in Schotland waar de hervorming vasten voet kreeg; Wishart de martelaar predikte hier tijdens de pestepidemie van het jaar 1544.