Gr. Ptolemai'os,
1. naam der Macedonisch-Griekse beheersers van Egypte, sedert de dood van Alexander de Grote (323) tot aan de onderwerping van Egypte door de Romeinen (31). De eerste en bekendste is Ptolemaeus Lagos, de succesrijkste der diadochen, die Egypte voor zich opeiste en kreeg en onder wiens bestuur Alexandrieë het middelpunt der hellenistische beschaving werd ;
2. Glaudius Ptolemaeus, uit Ptolemaïs in Egypte, beroemd geograaf en sterrenkundige te Alexandrieë (± 100—178 n. C.); zijn werken waren in de Middeleeuwen (via Arabische vertalingen) de voornaamste bron van aardrijks- en wiskundige kennis; zijn kosmograflsche geschriften, waarin hij het naar hem genoemde stelsel uitwerkt (theorie der epicyclen) zijn een samenvatting van de gehele antieke astronomie.
