In de week voor 5 december trekken wel meer dan twintig paren oudere kinderen als Sinterklaas en Zwarte Piet samen rond: Sint-Niklaasjagen of ‘Sinte Klazejeyen’. Kaye (= Klaas) draagt een wit hemd of laken en heeft een masker voor. Piet is geheel in het zwart en draagt een zwart masker, hij sleept aan één been met een rammelende ketting. Ze vragen bij elke deur of ze binnen mogen komen, strooien pepernoten en krijgen daarvoor een kleine beloning.
Sinterklaas heeft hier een vrouw: Sintele-Zij. Zij gaat met zoon en dochter de eerste drie dagen na 6 december rond om te zien hoe kinderen die geschenken hebben gekregen, zich gedragen. Mogelijk gaat dit terug op de godin → Freia (ook Frigga of Perchta genoemd). Zij geeft vruchtbaarheid aan akkers. Freia is bij de kerstening vervangen door Sinte-Barbara (feestdag 4 december), die als huishoudster van Sint-Nicolaas eveneens geschenken geeft.
→ Vrouwen die gaven schenken De basis van de sinterklaasvieringen in Friesland en op de → Waddeneilanden vinden we volgens 19de-eeuwse volkskundigen in de verhalen over de Eeuwige Jachtvelden. In het late najaar joegen de zielen van gestorven krijgers met → Wodan rond op de Eeuwige Jachtvelden, later gesataniseerd tot de vervloekte zielen met de duivel als leider. In het Amerikaanse Halloween is ditzelfde te herkennen. In plaats van als heilige werd Sint-Nicolaas hier als → duivel beschouwd (in omliggende landen is ‘Nick’ ook wel de benaming voor de duivel). Nog later kreeg Zwarte Piet deze rol: hij gaat met veel lawaai en kettingen rond. Het rondgaan in vermommingen zou geestenwerende kracht hebben terwijl het blazen op koe- of buffelhorens overvloed en zegen moet brengen (vergelijk de hoorn van overvloed).
In Grouw wordt niet het sinterklaasfeest gevierd, maar → Sint-Piter.
Veel van deze gebruiken zijn pas enkele eeuwen op schrift bekend.
Dekker, 2000.
